Regularne treningi wiążą się z szeregiem korzyści zdrowotnych, jednak aktywność fizyczna może również stać się bezpośrednią przyczyną dolegliwości bólowych. Objawy tego typu z reguły zlokalizowane są w okolicy stawów, które są poddane działaniu największych obciążeń. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na ten temat przyczyn bólu stawowego u osób trenujących, a także sposobach jemu zapobiegania.
Spis treści:
- Ból stawów po treningu lub bieganiu – najczęstsze przyczyny
- Ból stawów u sportowców – objawy, na które trzeba zwrócić uwagę
- Nawracające bóle stawów u osób aktywnych fizycznie. Jakie badania wykonać?
- Bóle stawów po treningu – jak im zapobiegać?
- Jak przyspieszyć regenerację po treningu?
Ból stawów po treningu lub bieganiu – najczęstsze przyczyny
Ból stawów jest objawem niespecyficznym, który może pojawić się w przebiegu wielu schorzeń. Towarzyszyć on może takim chorobom, jak np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, choroba zwyrodnieniowa stawów oraz infekcyjne zapalenia stawów o podłożu np. bakteryjnym lub wirusowym. W populacji osób aktywnych fizycznie przeważająca większość przypadków dolegliwości tego typu ma przyczynę urazową. Potreningowy ból stawów z reguły stanowi konsekwencję uszkodzeń oraz przeciążeń w obrębie poszczególnych tkanek, np. mięśni, ścięgien, więzadeł lub kaletek stawowych. Przykładami dolegliwości tego typu są m.in.:
- zespół pasma biodrowo-piszczelowego, tzw. kolano biegacza,
- tendinopatia więzadła rzepki, tzw. kolano skoczka,
- zapalenie kaletki podbarkowej.
Wszystkie wymienione kontuzje mogą charakteryzować się bólem w okolicy konkretnego stawu ciała. Należy jednak pamiętać o tym, że ból zlokalizowany w obrębie stawu ramiennego, biodrowego, kolanowego lub skokowego nie zawsze musi mieć przyczynę przeciążeniową lub urazową. Z tego powodu pojawienie się objawu tego typu warto zawsze skonsultować z lekarzem specjalistą z zakresu ortopedii lub fizjoterapeutą.
Ból stawów u sportowców – objawy, na które trzeba zwrócić uwagę
Dolegliwościom bólowym stawów u osób aktywnych fizycznie towarzyszyć mogą inne objawy. Zalicza się do nich m.in.:
- nasilanie się dolegliwości pod wpływem ruchu,
- obrzęk tkanek miękkich,
- miejscową tkliwość tkanek,
- ograniczenie zakresu ruchomości w stawie.
Powyższe objawy towarzyszące mogą wskazywać na kontuzję jako właściwą przyczynę dolegliwości bólowych. Należy jednak pamiętać o tym, że niezwłoczna konsultacja lekarska może okazać się niezbędna w przypadku, gdy dodatkowo występują m.in.:
- silne bóle, które skutkują wybudzeniami podczas snu,
- utrata apetytu i nagły spadek masy ciała,
- sztywność poranna,
- gorączka, uczucie chronicznego zmęczenia oraz inne niepokojące objawy.
Symptomy tego typu mogą być bowiem bezpośrednią konsekwencją chorób, w przebiegu których również występują bóle stawowe.
Nawracające bóle stawów u osób aktywnych fizycznie. Jakie badania wykonać?
Mikrourazy i zmiany przeciążeniowo-zwyrodnieniowe stanowią w populacji osób aktywnych główną przyczynę dolegliwości bólowych stawów ramiennych, biodrowych, kolanowych oraz skokowych. W większości przypadków wyeliminowanie tego typu problemów opiera się na odpowiednio zaplanowanym leczeniu zachowawczym, które obejmuje m.in. fizjoterapię i modyfikację czynników wywołujących dolegliwości.
Nawracające bóle stawowe o nieznanym pochodzeniu powinny jednak stać się sygnałem alarmowym do poddania się dokładniejszej diagnostyce. Warto wówczas wykonać odpowiednie badania obrazowe oraz badania laboratoryjne, które pozwalają określić parametry kluczowe z perspektywy poprawnego funkcjonowania narządu ruchu. Zalicza się do nich m.in.:
- morfologię krwi obwodowej,
- ocenę poziomów OB i CRP, będących markerami stanu zapalnego,
- ocenę stężenie kreatyniny oraz kwasu moczowego,
- ocenę stężenie witaminy D3 i wapnia całkowitego.
Laboratoryjne badania tego typu mają istotne znaczenie profilaktyczne, a także umożliwiają dostosowanie planu treningowego do aktualnego stanu zdrowia osoby ćwiczącej.
Bóle stawów po treningu — jak im zapobiegać?
Bóle przeciążeniowe są powszechnie występującym problemem niezależnie od rodzaju uprawianej dyscypliny. Kluczową rolę w zapobieganiu im odgrywa przygotowanie do aktywności fizycznej, które powinno obejmować podążanie za planem treningowym dostosowanym do możliwości osoby ćwiczącej. Z tego powodu osobom rozpoczynającym swoją przygodę ze sportem zaleca się skorzystanie z porady eksperta (np. fizjoterapeuty lub trenera przygotowania motorycznego), który pomoże w doborze odpowiednich obciążeń oraz ćwiczeń.
Uniknięcie potreningowych bólów stawowych wywołanych przez przeciążenia jest możliwe również poprzez modyfikację niewłaściwej techniki (np. biegu, ćwiczeń) oraz wartościowe wykorzystanie czasu przeznaczonego na regenerację organizmu.
Jak przyspieszyć regenerację po treningu?
Regeneracja stanowi istotny element odpowiednio skonstruowanego planu treningowego. Działania tego typu obejmują nie tylko wprowadzenie cyklicznych przerw od aktywności fizycznej, ale także m.in.:
- wygospodarowanie odpowiedniej liczby godzin na sen w ciągu doby,
- stosowanie zbilansowanej diety,
- korzystanie z zabiegów odnowy biologicznej, np. zimnych kąpieli regeneracyjnych,
- zadbanie o odpowiednie nawodnienie.
Badania wykazują, że niewłaściwie przebiegający proces regeneracji zwiększa ryzyko urazów przeciążeniowych. Równowaga pomiędzy nałożonymi obciążeniami treningowymi a czasem odpoczynku (również aktywnego) stanowi kluczowy aspekt utrzymania zdrowia na optymalnym poziomie i uzyskiwania postępów w wynikach sportowych.
Sprawdź również artykuł: Regeneracja mięśni po treningu
Przeważająca część dolegliwości stawowych u osób ćwiczących ma przyczynę urazowo-przeciążeniową. Należy jednak pamiętać o tym, że objaw tego typu może być symptomem innej, poważniejszej choroby, dlatego wszelkie wątpliwości warto skonsultować z lekarzem. Wczesne postawienie rozpoznania jest w wielu przypadkach niezwykle ważne w perspektywie późniejszego leczenia, dlatego w tej kwestii zdecydowanie nie warto zwlekać do czasu nasilenia się obecnie występujących dolegliwości.
opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski
Bibliografia:
- Kruczyński J, Bakoń B, Wydawnictwo Naukowe PWN. Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja. 2023.
- Watson AM. Sleep and Athletic Performance. Current Sports Medicine Reports [Internet]. 2017;16(6):413–8.
- Kellmann M. Preventing overtraining in athletes in high-intensity sports and stress/recovery monitoring. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports [Internet]. 2010 Sep 14;20(2):95–102.
