Inozyna jest związkiem znanym głównie ze swojego zastosowania w medycynie, który z czasem trafił również do świata sportu. Choć nie jest to suplement pierwszego wyboru, jego obecność w preparatach dla osób aktywnych fizycznie rodzi pytania o realne korzyści. Czy inozyna rzeczywiście pomaga poprawić osiągi, wspiera regenerację i wzmacnia organizm w trakcie intensywnego wysiłku?

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym dokładnie jest inozyna i w jakich procesach biologicznych bierze udział;
• gdzie naturalnie występuje oraz w jakiej formie trafia do organizmu w suplementacji;
• jakie działanie przypisuje się jej w sporcie – zarówno w kontekście wytrzymałości, jak i siły;
• czy badania potwierdzają skuteczność inozyny jako suplementu wspomagającego wysiłek fizyczny;
• jakie są potencjalne skutki uboczne jej stosowania i kto powinien zachować szczególną ostrożność.

Spis treści: 

1. Czym jest inozyna i gdzie występuje?
2. Inozyna – działanie w organizmie człowieka
3. Inozyna w sporcie – czy naprawdę działa?
4. Suplementacja inozyny w sportach wytrzymałościowych i siłowych
5. Potencjalne skutki uboczne i bezpieczeństwo stosowania inozyny
6. Inozyna – czy warto ją stosować w treningu sportowym?
7. Podsumowanie

Czym jest inozyna i gdzie występuje?

Inozyna to organiczny związek chemiczny, który odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu organizmu – uczestniczy w pobudzaniu syntezy mRNA białek limfocytów  oraz pośrednio uczestniczy w produkcji  ATP, czyli głównego nośnika energii w komórkach. Naturalnie występuje w tkankach zwierzęcych, m.in. w mięsie ryb i drobiu, a także jest wytwarzana przez ludzki organizm. W medycynie szczególne znaczenie zyskał pranobeks inozyny, czyli połączenie inozyny z innymi składnikami aktywnymi o właściwościach immunostymulujących i przeciwwirusowych.

Zobacz artykuł na naszym blogu: Kreatyna – bezpieczeństwo i skuteczność suplementacji.

Inozyna – działanie w organizmie człowieka

Inozyna to związek wykorzystywany  zarówno w naturalnych procesach fizjologicznych, jak i we wspomaganiu leczenia niektórych infekcji wirusowych. Jej aktywność immunostymulująca polega na pobudzaniu kluczowych elementów układu odpornościowego – inozyna wspiera dojrzewanie i aktywację limfocytów, stymuluje komórki NK (natural killers) oraz makrofagi, a także zwiększa produkcję cytokin i przeciwciał odpowiedzialnych za eliminację patogenów. Dzięki temu organizm skuteczniej rozpoznaje i neutralizuje zagrożenia wirusowe. 

Co więcej, inozyna wykazuje bezpośrednie działanie przeciwwirusowe – hamuje replikację materiału genetycznego wirusów (RNA), uniemożliwiając ich dalsze namnażanie w komórkach gospodarza. Po podaniu doustnym związek ten szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, ulega metabolizmowi w wątrobie, a następnie jest wydalany głównie przez nerki. Jednak należy mieć świadomość, że inozyna nie jest cudowną substancją na wszystkie rodzaje wirusów. W badaniach naukowych udowodniono jej skuteczność kliniczną w leczeniu zakażeń wirusem herpes. 

Inozyna w sporcie – czy naprawdę działa?

Inozyna od lat budzi zainteresowanie środowiska sportowego jako potencjalny środek wspomagający wydolność fizyczną i regenerację organizmu. Teoretycznie jej udział w metabolizmie energetycznym komórek oraz pośredni wpływ na syntezę ATP – głównego nośnika energii – mógłby sugerować korzyści dla sportowców, szczególnie w dyscyplinach wytrzymałościowych. W praktyce jednak dowody naukowe pozostają ograniczone i niejednoznaczne. 

Dotychczas przeprowadzone badania – głównie w latach 90. – obejmowały niewielkie grupy uczestników i nie wykazały istotnej poprawy parametrów fizjologicznych, takich jak pułap tlenowy, siła mięśni czy czas do wyczerpania. Przykładowo, wśród biegaczy wytrzymałościowych oraz profesjonalnych kolarzy przyjmowanie inozyny nie tylko nie przyniosło wymiernych efektów, ale w niektórych przypadkach wręcz korelowało z pogorszeniem osiąganych wyników.

Suplementacja inozyny w sportach wytrzymałościowych i siłowych

Suplementacja inozyny w sportach wytrzymałościowych i siłowych od lat budzi zainteresowanie jako potencjalne wsparcie dla organizmu narażonego na intensywny wysiłek fizyczny. Wszystko ze względu na jej udział w przemianach energetycznych komórek. 

Z tego względu bywa ona dodawana zarówno do monopreparatów, jak i do złożonych formuł – takich jak stacki kreatynowe czy boostery tlenku azotu – mających za zadanie wspierać siłę, wytrzymałość i czas regeneracji. Choć dowody naukowe wciąż są ograniczone, a wyniki badań nad skutecznością inozyny nie dają jednoznacznych rezultatów, jej obecność w suplementacji sportowej może być  uzasadnione jako element uzupełniający dietę sportowca.

Sprawdź także: Regeneracja mięśni po treningu.

Potencjalne skutki uboczne i bezpieczeństwo stosowania inozyny

Choć inozyna uznawana jest za substancję dobrze tolerowaną, jej stosowanie – zwłaszcza w wyższych dawkach lub przez dłuższy czas – może wiązać się z wystąpieniem działań niepożądanych, które warto znać, aby świadomie ocenić ryzyko i korzyści suplementacji. Głównym skutkiem ubocznym jest wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi i moczu – to naturalny produkt przemian metabolicznych inozyny. U większości osób poziom ten stabilizuje się po odstawieniu preparatu, jednak u pacjentów z predyspozycjami do dny moczanowej może dojść do zaostrzenia objawów choroby lub rozwoju kamicy nerkowej.

Wśród innych obserwowanych działań niepożądanych znajdują się, m.in.: 

• nudności;
• bóle brzucha;
• wymioty;
• bóle stawów;
• przy długotrwałym stosowaniu – wzrost aktywności enzymów wątrobowych oraz stężenia azotu mocznikowego we krwi. 

Rzadziej występują:

• zaburzenia neurologiczne (senność, bezsenność, pobudliwość);
• objawy skórne (świąd, osutka skórna);
• reakcje nadwrażliwości o nieokreślonej częstości. 

Ze względów bezpieczeństwa inozyna nie powinna być stosowana przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, a w razie przedawkowania konieczna jest obserwacja w kierunku hiperurykemii i wdrożenie leczenia objawowego.

Inozyna – czy warto ją stosować w treningu sportowym?

Inozyna od dawna budzi zainteresowanie jako potencjalny środek wspomagający trening, jednak dostępne badania nie potwierdzają jej skuteczności w poprawie wydolności fizycznej ani siły mięśniowej. Choć jej udział w metabolizmie energetycznym teoretycznie mógłby wspierać organizm podczas wysiłku, w praktyce brakuje jednoznacznych dowodów na realne korzyści dla sportowców. Co więcej, jej stosowanie wiąże się z ryzykiem podwyższenia poziomu kwasu moczowego, co może prowadzić do niepożądanych skutków, szczególnie przy długotrwałej suplementacji. W kontekście treningu lepiej postawić na substancje o udokumentowanym działaniu.

Podsumowanie

• inozyna to organiczny związek chemiczny, pochodna puryny, naturalnie występująca w organizmie i pośrednio zaangażowana w syntezę mRNA  oraz ATP;
• w postaci leku (np. jako pranobeks inozyny) wykazuje działanie przeciwwirusowe i immunostymulujące, wspierając układ odpornościowy w walce z niektórymi infekcjami;
• choć inozyna ma udokumentowane zastosowanie w medycynie, jej skuteczność jako suplementu wspierającego wydolność fizyczną w sporcie pozostaje wciąż niepotwierdzona;
• brak jednoznacznych dowodów naukowych oraz możliwe działania niepożądane, takie jak podwyższenie poziomu kwasu moczowego, powinny skłaniać do ostrożności i rozwagi.

Zanim sięgniesz po jakikolwiek środek wspomagający – niezależnie od tego, czy trenujesz siłowo, wytrzymałościowo czy rekreacyjnie – najważniejszym krokiem powinny być kompleksowe badania diagnostyczne. To one pomogą określić aktualny stan zdrowia, wykryć ewentualne przeciwwskazania i dopasować plan suplementacji oraz treningu do Twoich indywidualnych potrzeb.

opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

Bibliografia:

1. Pyzio M., Co to jest inozyna (pranobeks inozyny)?, wylecz.to, 2023.
2. Parol D., Suplementacja diety sportowca, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej.
3. M. H. Williams, R. B. Kreider, D. W. Hunter i wsp. (1990) Effect of inosine supplementation on 3-mile treadmill run performance and VO2 peak, Medicine & Science in Sports & Exercise, 22(4): 517-522.
4. R. D. Starling, T. A. Trapper, K. R. Short i wsp. (1996) Effect of inosine supplementation on aerobic and anaerobic cycling performance, Medicine & Science in Sports & Exercise, 28(9): 1193-1198.
5. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=396 [dostęp: 04.07.2025]