Aktywność fizyczna to kluczowy element zdrowego stylu życia, który przynosi liczne korzyści dla organizmu – poprawia kondycję i samopoczucie. Jednak podczas wysiłku mogą pojawić się niepokojące objawy, takie jak mdłości czy zawroty głowy, które warto skonsultować z lekarzem. W artykule omawiamy przyczyny zawrotów głowy po wysiłku oraz sposoby diagnostyki.
Spis treści:
- Zawroty głowy po wysiłku fizycznym – najczęstsze przyczyny
- Zawroty głowy po treningu a niski poziom cukru we krwi
- Specyficzne przypadki – zawroty głowy po różnych formach aktywności
- Kiedy zawroty głowy po ćwiczeniach powinny niepokoić?
- Mdłości i zawroty głowy po wysiłku – diagnostyka. Jakie badania wykonać
- Jak zapobiegać zawrotom głowy po treningu?
Zawroty głowy po wysiłku fizycznym – najczęstsze przyczyny
Zawroty głowy po ćwiczeniach mogą mieć wiele przyczyn. Za te niepokojące symptomy mogą odpowiadać zaburzenia sercowo-naczyniowe, neurologiczne, jak i zaburzenia równowagi. Do najczęstszych należą zaburzenia rytmu serca, niedociśnienie ortostatyczne, uszkodzenia w obrębie układu nerwowego oraz problemy z błędnikiem.
Nagłe zmiany ciśnienia krwi i ich wpływ na organizm
Aktywność fizyczna wiąże się ze zmianami ciśnienia tętniczego krwi. Podczas wysiłku wzrasta ciśnienie tętnicze skurczowe, a ciśnienie rozkurczowe pozostaje stabilne lub obniża się. Nagłe zmiany pozycji ciała mogą prowadzić również do niedociśnienia ortostatycznego, czyli nagłego spadku ciśnienia, co wywołuje zawroty głowy, oszołomienie lub omdlenie. Podobny efekt może wystąpić w przypadku tzw. hipotonii powysiłkowej, czyli obniżenia ciśnienia krwi po zakończeniu ćwiczeń.
Odwodnienie i utrata elektrolitów jako czynnik ryzyka
Intensywny wysiłek fizyczny prowadzi do utraty wody i elektrolitów wraz z potem , co może prowadzić do odwodnienia. Utrata płynów zaburza równowagę elektrolitową, co wpływa na układ przedsionkowy odpowiedzialny za równowagę. Skutkuje to zawrotami głowy po treningu, a także nudnościami i zwiększonym zmęczeniem.
Przetrenowanie i zmęczenie jako przyczyna mdłości i zawrotów głowy po wysiłku
Zmęczenie to kluczowy czynnik prowadzący do zaburzenia równowagi po intensywnym treningu. Zmniejszenie zdolności mięśni do utrzymania stabilności może prowadzić do mdłości i zawrotów głowy po wysiłku. Jest to szczególnie widoczne po długotrwałych ćwiczeniach, które wyczerpują organizm.
Sprawdź: Zespół przetrenowania – przyczyny nadmiernego przeciążenia mięśni
Zawroty głowy po treningu a niski poziom cukru we krwi
Mdłości i zawroty głowy po wysiłku mogą być wynikiem niskiego poziomu glukozy. Podczas ćwiczeń organizm zużywa zapasy glukozy, a jej niedobór może prowadzić do osłabienia i uczucia zawrotów głowy. Takie objawy mogą być szczególnie odczuwalne u osób, które nie dostarczają organizmowi wystarczającej ilości energii oraz węglowodanów przed treningiem.
Specyficzne przypadki – zawroty głowy po różnych formach aktywności
Zawroty głowy po basenie – wpływ zmian temperatury i ciśnienia
Uciążliwe zawroty głowy po basenie mogą wynikać ze zmian temperatury i ciśnienia oddziałujących na zmysł równowagi oraz układ krążenia. Nagłe ochłodzenie może powodować asymetryczne działanie na ośrodki równowagi, co zaburza pracę błędnika i może prowadzić do oczopląsu oraz nudności. Dodatkowo, podczas pływania ciśnienie tętnicze krwi i tętno wzrasta, a po zakończeniu wysiłku stopniowo wraca do normy, co również może wywoływać uczucie oszołomienia.
Zawroty głowy po bieganiu – hiperwentylacja i problemy z ciśnieniem
Hiperwentylacja może prowadzić do zwężenia naczyń krwionośnych doprowadzających krew do mózgu i tym samym zmniejszać przepływ krwi w tym kierunku, co prowadzi do uczucia niestabilności i zawrotów głowy po bieganiu. Może to być efektem kombinacji szybkiego oddechu, obniżonego przepływu krwi oraz spadków ciśnienia. Gwałtowne obniżenie ciśnienia krwi zwiększa ryzyko zawrotów głowy i problemów z równowagą.
Zawroty głowy po jodze – reakcja na pozycje odwrócone i kontrolę oddechu
Pozycje odwrócone w jodze mogą zaburzać równowagę i orientację przestrzenną, powodując chwilowe zawroty głowy. Wynika to ze zmiany położenia głowy względem grawitacji oraz wahań przepływu krwi do mózgu. Nagłe zmiany postawy mogą także wpływać na regulację ciśnienia tętniczego krwi, a ćwiczenia oddechowe, takie jak pranajama, mogą prowadzić do hiperwentylacji i oszołomienia.
Zawroty głowy podczas ćwiczeń siłowych – napięcie mięśniowe i nieprawidłowe oddychanie
Zawroty głowy podczas ćwiczeń siłowych mogą wynikać z różnych czynników. Napięcie mięśni szyi może nasilać zawroty głowy pochodzenia szyjnego, a nieprawidłowe oddychanie prowadzić do zawrotów głowy i duszności. Technika BFR (blood flow restriction), choć zwiększa rekrutację włókien mięśniowych, może powodować niedotlenienie i zawroty głowy, jeśli nie jest stosowana prawidłowo. Ponadto manewr Valsalvy, czyli intensywny trening ze wstrzymywaniem oddechu, może prowadzić do zawrotów głowy przez podniesienie ciśnienia w klatce piersiowej, co ma wpływ na pracę serca.
Kiedy zawroty głowy po ćwiczeniach powinny niepokoić?
Zawroty głowy po ćwiczeniach mogą budzić niepokój, gdy są długotrwałe lub towarzyszą im poważniejsze objawy. Należy zwrócić uwagę na utrzymujące się objawy, takie jak ból w klatce piersiowej, omdlenia, zaburzenia widzenia, problemy z równowagą lub nagłe, silne zawroty głowy. Takie sytuacje mogą wskazywać na problemy zdrowotne, które wymagają konsultacji lekarskiej.
Mdłości i zawroty głowy po wysiłku – diagnostyka. Jakie badania wykonać?
W celu ustalenia przyczyny mdłości i zawrotów głowy po wysiłku przeprowadza się:
- dokładny wywiad medyczny – w tym ocenę charakteru zawrotów, czynników wyzwalających oraz objawów towarzyszących.
- badanie przedmiotowe – obejmujące pomiar ciśnienia tętniczego krwi, ocenę położenia gałek ocznych oraz badanie neurologiczne i testy wysiłkowe.
- badania laboratoryjne – takie jak morfologia krwi obwodowej, poziom glukozy, stężenie żelaza, ferrytyny, transferyny, witaminy B12 oraz kwasu foliowego.
Jak zapobiegać zawrotom głowy po treningu?
Aby uniknąć zawrotów głowy po treningu oraz podczas ćwiczeń, warto:
- dostosować intensywność treningu do własnych możliwości,
- zadbać o prawidłowe oddychanie, dobór ciężaru i stopniową progresję w treningu,
- zapewnić dobrą wentylację sali treningowej, odpowiednie nawodnienie i zbilansowane posiłki przed wysiłkiem,
- monitorować stan zdrowia poprzez regularne badania krwi, aby kontrolować poziom witamin i minerałów.
Warto pamiętać, że aktywność fizyczna to inwestycja w zdrowie, ale ważne jest, aby dostosować ją do swoich możliwości i unikać nadmiernego obciążenia organizmu.
opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia:
- Balsam P, Aktywność fizyczna a ciśnienie tętnicze krwi, Kardiologia po Dyplomie, t. 10, nr 3, s. 68-72
- Shirreffs S, Fluid and electrolyte needs for preapration and recovery from training and competition, J Sports Sci, 2004, 22, s. 57-63
- Zemkova E, Physiological Mechanisms of Post-Exercise Balande Impairment, 2014, 44, s. 437-448
- Bean A, Żywienie w sporcie – kompletny przewodnik, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2014
- Manninen I, Dizzy traithele – evidence supporting vestibular etiology, Scand J Med. Sci Sports, 2021, 31, s. 2267-2271
- Costa E, Acute effect of high-intensity interval versus moderate-intensity continuous exercise on blood pressure and arterial compliance in middle-aged and older hypertensive women with increased arterial stiffness, J Strength Cond Res, 2020, 34, s. 1307-1316
- Pelliccia A, Wytyczne ESC dotyczące kardiologii sportowej i ćwiczeń fizycznych u osób z chorobami układu krążenia (2020), Kardiologia sportowa i ćwiczenia fizyczne u osób z chorobami układu krążenia, 2020
- Vaishali K, Effectiveness of vestibular rehabilitation therapy and yoga in the management of chronic peripheral vertigo: A randomized controlled trial, F1000Res, 2024, 13: 578
