Objaw Lasègue’a jest ciekawym i ważnym objawem klinicznym w medycynie od ponad 150 lat. Test Lasègue’a jest powszechnie stosowany w badaniu fizykalnym pacjentów z bólem krzyża. Objaw Lasegue’a lub test uniesienia prostej nogi to badanie neurodynamiczne służące do oceny podrażnienia korzeni nerwowych w okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Inną, rzadziej używaną nazwą jest znak Lazarevic. Jest to ważne badanie określające napięcie korzeni nerwowych. Podrażnienie korzeni nerwowych może mieć wiele przyczyn, a najczęstszą jest wypadanie krążka międzykręgowego.  Zachęcam do przeczytania artykułu, z którego dowiesz się o tym, kiedy i jak ten test może być wykonany, a także jak interpretować jego wynik. Pamiętaj jednak, że prawidłowe wykonanie testu, interpretacja wyniku oraz diagnoza powinna zostać dokonana przez specjalistę, aby uniknąć fałszywego rozpoznania jednostki chorobowej lub jej pominięcia. Objaw Lasègue’a jest interesującym objawem klinicznym w medycynie, ponieważ metoda i interpretacja testu różnią się w zależności od lekarza.    

Spis treści:

1. Objaw Lasègue’a – czym jest? 
2. Objaw Lasègue’a – na czym polega? 
3. Przykładowe przyczyny bólu podczas wykonywania testu Lasègue’a 
4. Przyczyny pozytywnego wyniku testu Lasègue’a 
5. Kryteria prawdziwie pozytywnego wyniku testu Lasègue’a 
6. Interpretacja wyniku testu 
7. Modyfikacje i warianty testu Lasègue’a 
8. Objaw Lasègue’a – podsumowanie 

Objaw Lasègue’a – czym jest? 

Objaw Lasègue’a nazywany jest także „testem uniesienia prostej nogi”. Ciekawe, że Ernest-Charles Lasègue nigdy go nie opisał na piśmie – jedyne werbalnie podkreślił jego znaczenie u pacjentów z rwą kulszową (1816-1883). Objaw staw się przedmiotem publikacji jednego z uczniów Lasegue’a, JJ Forsta, który opisał go w swojej pracy doktorskiej.  

Forst opisał, że ostry ból wywołany testem był spowodowany w wyniku ucisku nerwu kulszowego przez mięśnie ścięgna podkolanowego. Lazar K. Lazarevic, jugosłowiański lekarz, opublikował ten objaw w „Archiwach Serbskich”, zanim praca Forsta trafiła do druku. Wobec tego przyjmuje się, że Lazarevic (1851-1891) był pierwszym lekarzem, który opublikował ten objaw w 1880 roku z solidnym wyjaśnieniem patofizjologicznym.  

Jako przyczynę bólu podczas wykonywania badania zasugerował rozciąganie nerwu kulszowego.  W swoim artykule Lazarevic opisał, że rozciąganie nerwu kulszowego powoduje ból podczas wykonywania testu unoszenia prostej nogi. Jego opis opierał się na sześciu pacjentach z jego praktyki.  

Lazarevic opisał dwie inne metody rozciągania nerwu kulszowego albo prosząc pacjenta, aby usiadł na łóżku z wyprostowanymi kolanami, albo próbując dotknąć palca. Opisał także kilka innych manewrów służących do wykonania testu, a także testu kontrolnego.  

Następnie wprowadzono kilka modyfikacji do testu i wdrożono różne metody wywoływania bólu w podrażnionych korzeniach nerwowych, jak również testy uzupełniające.  Istnieje wiele testów, które są podobne do testu unoszenia prostych nóg lub je uzupełniają.  

Na przykład Fajersztan opisał odmianę testu unoszenia prostych nóg, zwaną „testem unoszenia prostych nóg skrzyżowanych”, w którym unoszenie prostych nóg po zdrowej stronie powoduje ból chorej kończyny.  

Opisał także test będący uzupełnieniem testu unoszenia prostej nogi, podczas którego wyprostowana kończyna jest unoszona do momentu, w którym po raz pierwszy pojawia się ból, a następnie opuszczana z ugięciem grzbietowym kostki, co w pełni objawia się bólem.  

Objaw Lasègue’a – na czym polega? 

Oryginalna metoda badania opisana przez JJ Forsta: Podczas tego badania pacjent leży na plecach. Zaangażowana kończyna dolna jest uniesiona z wyprostowanym kolanem. To powinno wywołać ból. Następnie badający powtarza manewr z nogą zgiętą w kolanie i udem zgiętym w miednicy. Nie powinno to powodować bólu. 

Obecnie w praktyce popularna jest następująca technika: Pacjent powinien zostać poinformowany o kolejnych etapach badania, czego się spodziewać podczas badania oraz opisać rozkład bólu.  

Pacjenta należy badać w neutralnej pozycji leżącej z lekko wysuniętą głową. Podczas testu biodra i nogi powinny pozostać neutralne. Niedozwolone jest odwodzenie i przywodzenie bioder, a także rotacja wewnętrzna i zewnętrzna nóg.  

Test Lasègue’a przeprowadza się w dwóch etapach:  

• Pierwszy krok obejmuje pasywny test uniesienia wyprostowanej nogi.  

• Następnie drugi krok obejmuje głównie manewr „weryfikacji”, podczas którego noga jest ponownie uniesiona, ale z ugięciem kolana.  

Pierwszy krok spowoduje ból pleców i/lub nóg w przypadku patologii krzyża, drugi etap można wykonać bez powodowania bólu. Badający przerywa badanie w momencie ponownego wystąpienia bólu lub uzyskania maksymalnego zgięcia.   

Przykładowe przyczyny bólu podczas wykonywania testu Lasègue’a 

• rozciągnięcie nerwu kulszowego,

• ucisk nerwu powoduje uczulenie w zwoju korzenia grzbietowego i rogu tylnym, co z kolei prowadzi do obniżenia progu bólu. 

Przyczyny pozytywnego wyniku testu Lasègue’a 

• podrażnienie korzeni nerwowych – najczęstszą przyczyną jest wypadanie krążka międzykręgowego; 

• test Lasègue’a ma wysoką czułość w przypadku niewielkiego wysunięcia krążka lędźwiowego, ale ma niską swoistość, ponieważ wynik testu może być również dodatni w przypadku bólu kulszowego z innych przyczyn;  

• guz śródrdzeniowy; 

• radikulopatia zapalna. 

Kryteria prawdziwie pozytywnego wyniku testu Lasègue’a 

• powinien pojawić się ból korzeniowy nogi (promieniujący poniżej kolana); 

• ból pojawia się, gdy noga znajduje się pod kątem od 30 do 60 lub 70 stopni od poziomu. 

Jakie wyniki nie powinny kwalifikować się jako pozytywne? 

• ból występujący wyłącznie w dolnej części pleców; 

• ból występujący wyłącznie w tylnej części uda; 

• ból pojawiający się pod kątem mniejszym niż 30 stopni – może wskazywać na nieorganiczność lub patologię stawu biodrowego; 

• ból pojawiający się pod kątem większym niż 70 stopni od poziomu. Bardziej prawdopodobną przyczyną jest naciągnięcie ścięgna podkolanowego lub mięśni pośladkowych; 

• ból pojawia się u normalnej osoby pod kątem od 80 do 90 stopni. 

Interpretacja wyniku testu 

Poniżej kilka przykładów interpretacji wyników testu. Pamiętaj jednak, że ostateczna interpretacja należy do specjalisty, który ten test przeprowadził. 

1. Ból promieniujący w dół pośladka do bocznej części uda i przyśrodkowej łydki – podrażnienie korzenia nerwu L4. 

2. Ból promieniujący w dół pośladka do tylnej części uda i bocznej łydki – podrażnienie korzenia nerwu L5. 

3. Ból promieniujący w dół pośladka do tylnej części uda i łydki oraz bocznej części stopy – podrażnienie korzenia nerwu S1. 

Modyfikacje i warianty testu Lasègue’a 

Dokładność testu unoszenia prostej nogi może być lepsza, jeśli zostanie zinterpretowana z innymi testami napięcia korzeni nerwowych: 

• Skrzyżowany test unoszenia prostej nogi: Po uniesieniu przeciwnej nogi pacjent odczuwa ból po dotkniętej stronie. Staje się dodatni, zwykle w przypadku silnego ucisku i centralnie położonego wypadania.  

• Odwrócony test unoszenia prostej nogi: Podczas gdy pacjent znajduje się w pozycji na brzuchu, noga jest uniesiona ze stołu z wyprostowanymi stawami biodrowymi i kolanowymi. Niektórzy autorzy mogą dopuszczać zgięcie kolana. Manewr ten może odtworzyć ból korzeniowy w przypadku radikulopatii górnego odcinka lędźwiowego, bocznego odcinka krążka lędźwiowego lub neuropatii kości udowej.  

• Test Braggada: Podczas unoszenia nogi stopa utrzymywana jest w pozycji zgiętej grzbietowo, co powoduje większe rozciągnięcie nerwu kulszowego, co zwiększa intensywność bólu lub umożliwia wczesne wykrycie objawu. 

• Test odwróconego przewrotu: podczas podnoszenia nogi stopa jest utrzymywana w pozycji zgiętej podeszwowo; to zmniejszy ból. Jeśli jednak pacjent skarży się na nasilenie bólu, może to sugerować udawanie. 

• Objaw cięciwy: Znany również jako test ucisku podkolanowego lub objaw rozciągnięcia nerwu piszczelowego tylnego. Pacjent może być badany w pozycji siedzącej lub leżącej. Badający zgina kolano i wywiera nacisk na dół podkolanowy, wywołując rwę kulszową. Niektórzy egzaminatorzy robią to po teście podnoszenia prostej nogi, zginając kolano, aby złagodzić ból pośladka. Ból można było odtworzyć przez szybkie uderzenie nerwu piszczelowego tylnego w dole podkolanowym.  

Objaw Lasègue’a – podsumowanie

Objaw Lasegue’a  to test diagnostyczny stosowany w neurologii do oceny podrażnienia nerwu kulszowego i korzeni nerwowych w dolnym odcinku kręgosłupa. Procedura polega na uniesieniu wyprostowanej nogi pacjenta, który leży na plecach.   

Jeśli w trakcie tego manewru pacjent odczuwa ból promieniujący wzdłuż nogi, może to wskazywać na obecność rwy kulszowej spowodowanej przepukliną dysku, stenozą kanału kręgowego lub innymi schorzeniami kompresyjnymi nerwów.  

Ważne jest, aby test został przeprowadzony przez wykwalifikowanego specjalistę i starannie, ponieważ ból może być spowodowany również innymi czynnikami, a wynik pozytywny nie zawsze jednoznacznie wskazuje na konkretne schorzenie.  

Wynik testu może być wspierany przez dodatkowe badania, takie jak obrazowanie rezonansu magnetycznego (MRI) lub tomografię komputerową (CT), aby dokładniej zlokalizować i zidentyfikować przyczynę dolegliwości. 

Piśmiennictwo:

Kamath SU, Kamath SS. Lasègue’s Sign. J Clin Diagn Res. 2017 May;11(5):RG01-RG02. doi: 10.7860/JCDR/2017/24899.9794. Epub 2017 May 1. PMID: 28658865; PMCID: PMC5483767. 

 
Das JM, Nadi M. Lasegue Sign. 2023 Mar 27. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan–. PMID: 31424883.