Zamrożony bark to termin używany do opisu stanu, w którym staw barkowy staje się unieruchomiony w wyniku stanu zapalnego. Chociaż schorzenie zwykle ustępuje samoistnie, znacząco ogranicza codzienną i zawodową aktywność. Rehabilitacja i leczenie objawowe mogą przyspieszyć poprawę stanu i przywrócić ruchomość w stawie.
Spis treści:
- Co to jest zamrożony bark i czym się charakteryzuje?
- Zamrożony bark – objawy kontuzji
- Zamrożony bark – diagnostyka i rozpoznanie
- Zamrożony bark – leczenie
Co to jest zamrożony bark i czym się charakteryzuje?
Zamrożony bark to stan patologiczny, w którym silny stan zapalny błony maziowej stawu ramiennego prowadzi do jej skurczenia i znacznego ograniczenia ruchomości, czasem nawet całkowitego unieruchomienia stawu, co jest określane jako „zamrożenie stawu”. Wywołuje on znaczne dolegliwości bólowe.
Przyczyny tego schorzenia nie są w pełni poznane. Jednak występuje ono częściej u osób między 40 a 50 rokiem życia, szczególnie u kobiet oraz osób z cukrzycą lub zaburzeniami hormonalnymi (jak choroby tarczycy). Choć w niektórych przypadkach urazy lub operacje barku mogą poprzedzać pojawienie się choroby, często występuje ona bez wyraźnej przyczyny.
Choroba rozwija się stopniowo i przebiega przez 3 fazy:
- Pierwsza faza trwająca od 1 do 8 tygodni charakteryzuje się stanem zapalnym, stopniowym ograniczeniem ruchomości i bólem w okolicy przyczepu mięśnia naramiennego. Najbardziej ograniczone ruchy to odwiedzenie, zgięcie i rotacja wewnętrzna.
- Druga faza trwająca od 9 do 16 miesięcy to stadium pełnego zamrożenia, w którym zakres ruchomości w obręczy stawowej jest minimalny. Ból zwykle słabnie, co często interpretowane jest przez pacjentów jako poprawa.
- Trzecia faza (od 12 do 40 tygodni) nazywana fazą odmrożenia. Ból całkowicie ustępuje, ale ograniczenia ruchomości pozostają znaczne.
Sprawdź też: Łokieć tenisisty – objawy, przyczyny, leczenie i ćwiczenia
Zamrożony bark – objawy kontuzji
W początkowej fazie choroby ból barku występuje często, szczególnie nocą podczas leżenia na danym barku. Stopniowo ogranicza on ruchomość stawu, a ten stan utrzymuje się przez kilka miesięcy. Po około trzech do sześciu miesięcy choroba przechodzi w kolejną fazę, podczas której ruchomość barku pozostaje znacznie ograniczona (stwierdza się „zamrożenie” stawu), ale dolegliwości bólowe zwykle zmniejszają się.
Największe ograniczenia ruchomości dotyczą rotacji zewnętrznej, odwiedzenia oraz rotacji wewnętrznej. Czasami bark pozostaje nieruchomy przez okres od pół roku do nawet dwóch-trzech lat, jednak w większości przypadków z czasem dochodzi do jego „rozmrożenia”, a ruchomość stawu wraca.
Jeśli zauważysz już pierwsze symptomy barku zamrożonego, takie jak ból i ograniczenie ruchomości, powinieneś skonsultować się z ortopedą w specjalistycznej poradni.
Zamrożony bark – diagnostyka i rozpoznanie
Diagnoza barku zamrożonego opiera się na wywiadzie i badaniu fizykalnym pacjenta, ponieważ charakterystyka kliniczna jest dość wyraźna. Proces diagnostyczny rozpoczyna się od zebrania informacji podczas wywiadu, co pomaga wstępnie ustalić przyczyny bólu barku. Następnie przystępuje się do badania fizykalnego, które obejmuje specjalistyczne testy, takie jak test draśnięcia Apleya.
Podczas tych testów obserwuje się ograniczenie zakresu ruchomości stawu oraz pojawiające się dolegliwości bólowe. Diagnozę potwierdza się poprzez wykonanie podstawowych badań, takich jak: zdjęcie rentgenowskie, głównie w celu wykluczenia innych patologii oraz badanie ultrasonograficzne stawu.
Te badania pomagają nie tylko potwierdzić obecność stanu zapalnego, który obkurcza torebkę stawową, ale także wykluczyć inne możliwe przyczyny bólu i ograniczenia ruchomości w obrębie barku.
W niektórych sytuacjach, zwłaszcza gdy diagnoza jest niejednoznaczna lub gdy rozważane jest leczenie operacyjne, lekarz może zalecić dodatkowe badania, takie jak rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa. Jednak te badania nie są rutynowo wykonywane w przypadku barku zamrożonego.
Zamrożony bark – leczenie
Rehabilitacja fizjoterapeutyczna dla osób z zamrożonym barkiem to proces długoterminowy, który obejmuje szereg działań mających na celu poprawę stanu pacjenta.
W ramach tej terapii stosuje się:
- ćwiczenia dążące do zwiększenia zakresu ruchu,
- łagodne rozciąganie okolicznych struktur, takich jak klatka piersiowa i kompleks barkowy,
- pracę manualną na punktach spustowych i powięzi.
Wprowadzenie odpowiedniej fizjoterapii przede wszystkim skraca czas trwania dolegliwości i może zahamować postęp choroby.
Zamrożony bark – fizjoterapia i rehabilitacja
Fizjoterapeuci nie ograniczają się jedynie do pracy nad samym stawem ramiennym – łopatkowym, ale obejmują całą obręcz barkową, włączając w to łopatkę, żebra oraz odcinki szyjny i piersiowy kręgosłupa.
Celem terapii manualnej jest przede wszystkim poprawa elastyczności tkanek, zwiększenie zakresu ruchomości w stawie oraz redukcja nadmiernego napięcia mięśni. Dla osiągnięcia pożądanych efektów terapeutycznych kluczowe jest zaangażowanie pacjenta.
Niektórzy pacjenci otrzymują zalecenie na zastosowanie terapii falą uderzeniową. Głównym celem tego rodzaju leczenia jest złagodzenie dolegliwości bólowych i uzyskanie istotnych wyników w leczeniu stanu zapalnego.
Jednak żadne leczenie nie zastąpi właściwego treningu. Optymalne leczenie pacjenta z zamrożonym barkiem zakłada równoczesne stosowanie terapii mającej na celu złagodzenie bólu oraz ćwiczeń zmierzających do przywrócenia pełnego zakresu ruchu.
Zamrożony bark – ćwiczenia
Podobnie jak terapia manualna, tak i ćwiczenia nie obejmują jedynie stawu ramiennego. Na początku rehabilitacji należy wykonywać ćwiczenia rozciągające oraz mobilizujące obręcz barkową i kręgosłup piersiowy. Wraz ze zwiększaniem zakresu ruchomości jesteśmy w stanie dodać więcej ćwiczeń wzmacniających.
Pacjent powinien otrzymać zestaw ćwiczeń i sumiennie wykonywać je samodzielnie w domu, ponieważ jedynie systematyczna praca pacjenta połączona z terapią manualną da pożądany efekt.
Zamrożony bark – zastrzyki
Kiedy standardowa rehabilitacja nie przynosi ulgi, a ból jest uciążliwy, można rozważyć zastosowanie iniekcji kortykosteroidów. Jednak zawsze najpierw należy spróbować rehabilitacji. Jeśli jej efekty nie będą zadowalające, należy przedyskutować z lekarzem prowadzącym możliwość iniekcji.
Wspomniane zastrzyki to rodzaj hormonów steroidowych, które zmniejszają ból i obrzęk. Kortykosteroidy mogą być podawane bezpośrednio do stawu barkowego w celu złagodzenia dolegliwości. Ale należy unikać częstego powtarzania tego rodzaju iniekcji, ponieważ mogą one prowadzić do uszkodzenia barku.
Piśmiennictwo
- Russell S., Jariwala A., Conlon R., Slefe J., Richards J., Walton M., A blinded, randomized, controlled trial assessing conservativemanagement strategies for frozen shoulder, „J Shoulder Elbow Surg” 2014, nr 23,
- Favejee M. M., Huisstede B. M., Koes B. W., Frozen shoulder: the effectiveness of conservative and surgical interventions – systematicreview, „Br J Sports Med.” 2011,
- The Journal of Bone and Joint Surgery. British volume Vol. 94-B, No. 1 Specialty update: Upper limb Free Access Frozen shoulder – C. M. Robinson, K. T. M Seah, Y. H. Chee, P. Hindle, I. R. Murray
- Frozen shoulder – Tewfik E., Rizk M.D.(Instructor), Robert S., Pinals M.D.(Professor of Medicine) – Seminars in Arthritis and Rheumatism - Volume 11, Issue 4, May 1982,
- Mirus Alicja, Zdziarski Krzysztof. Assessment of the effectiveness of physiotherapy in the treatment of shoulder pain syndrome. Journal of Education, Health and Sport. 2022;12(5):27-41
- Daniels E.W., Cole D., Jacobs B., Phillips S.F., 2018. Existing evidence on ultrasound-guided injections in sports medicine. „Orthopaedic journal of sports medicine”, 2018,
- Wang W., Shi M., Zhou C., Shi Z., Cai X., Lin T., Yan S., Effectiveness of corticosteroid injections in adhesive capsulitis of shoulder: A meta-analysis.„Medicine”, 2017,
