Naczyniak wątroby to najczęstszy łagodny guz tego narządu, zazwyczaj wykrywany przypadkowo podczas rutynowego badania USG jamy brzusznej lub tomografii komputerowej. Choć sama diagnoza brzmi niepokojąco, w większości przypadków nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. U wielu osób naczyniak nie daje żadnych objawów i nie wymaga leczenia – wystarczy okresowa kontrola obrazowa. Mimo to u osób aktywnych fizycznie często pojawia się pytanie: czy przy takim rozpoznaniu można dalej ćwiczyć, biegać, podnosić ciężary czy uprawiać sporty kontaktowe? Czy istnieje ryzyko, że wysiłek może doprowadzić do powikłań?

W tym artykule wyjaśniamy, czym jest naczyniak wątroby, jakie są jego przyczyny i objawy, a także jak bezpiecznie planować aktywność fizyczną, gdy w badaniu obrazowym stwierdzono jego obecność.

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest naczyniak wątroby i jakie są jego typy,
• jakie objawy i mechanizmy mogą leżeć u jego podstaw,
• jakie formy wysiłku fizycznego zazwyczaj są akceptowalne, a jakie mogą wymagać ostrożności,
• jakie zalecenia dotyczące aktywności fizycznej stosować, gdy masz naczyniaka,
• jak wygląda diagnostyka i leczenie naczyniaka wątroby.

Spis treści:

1. Czym jest naczyniak wątroby?
2. Objawy i przyczyny naczyniaka wątroby
3. Naczyniak wątroby a wysiłek fizyczny – jaki sport można uprawiać i na co uważać?
   • Bezpieczne formy aktywności
   • Aktywności wymagające ostrożności
4. Postępowanie i zalecenia dla osób aktywnych
5. Diagnostyka i leczenie naczyniaka wątroby

Czym jest naczyniak wątroby?

Naczyniak wątroby, nazywany także hepatic hemangioma, to łagodna zmiana naczyniowa zbudowana z poszerzonych przestrzeni wypełnionych krwią. Najczęściej występuje postać jamista (naczyniak jamisty). Zmiany te mają typowo charakter wrodzony, powstają na skutek zaburzeń angiogenezy i zwykle pozostają stabilne przez całe życie.

Naczyniaki wykrywa się u 2–5% populacji dorosłych, częściej u kobiet niż u mężczyzn. W zdecydowanej większości przypadków są to zmiany małe, nieprzekraczające kilku centymetrów, które nie powodują żadnych dolegliwości.

W badaniach obrazowych naczyniaki mają charakterystyczny wygląd – są dobrze odgraniczone, hiperechogeniczne w USG i wykazują specyficzny wzorzec wypełniania kontrastem w badaniach TK lub MRI (obwodowe wzmocnienie w fazie tętniczej) ).

Objawy i przyczyny naczyniaka wątroby

Zdecydowana większość naczyniaków przebiega bezobjawowo. Gdy jednak zmiana ta osiąga większe rozmiary, może powodować:

• uczucie dyskomfortu lub tępy ból w prawym podżebrzu,
• wzdęcia,
• uczucie pełności po posiłku,
• bardzo rzadko objawy ucisku na drogi żółciowe.

Do rzadkich, ale możliwych powikłań należą:

• krwawienie wewnątrz guza,
• pęknięcie torebki wątroby lub krwawienie do dróg żółciowych.

W literaturze opisano pojedyncze przypadki, w których intensywny wysiłek fizyczny był czynnikiem wyzwalającym objawy krwawienia.

Na rozwój i dynamikę naczyniaka mogą wpływać hormony – szczególnie estrogeny, które sprzyjają jego powiększaniu. Wzrost guza obserwuje się także częściej u kobiet stosujących terapię hormonalną lub w czasie ciąży. Nie oznacza to jednak, że należy unikać aktywności fizycznej czy leczenia hormonalnego.

Naczyniak wątroby a wysiłek fizyczny – jaki sport można uprawiać i na co uważać?

W przypadku większości pacjentów z naczyniakiem wątroby nie ma przeciwwskazań do podejmowania aktywności fizycznej. Osoby z niewielkimi, stabilnymi zmianami mogą bezpiecznie uprawiać większość sportów, o ile nie występują objawy bólowe.

Ostrożność zaleca się natomiast przy dużych, powierzchownie położonych guzach, które mogą być bardziej narażone na uraz lub pęknięcie. W takich przypadkach lekarz może zalecić unikanie sportów kontaktowych i aktywności powodujących gwałtowny wzrost ciśnienia w jamie brzusznej.

Bezpieczne formy aktywności

• marsz, nordic walking, spokojny jogging,
• pływanie, jazda na rowerze,
• ćwiczenia ogólnorozwojowe o umiarkowanej intensywności,
• joga, pilates, rozciąganie.

Aktywności wymagające ostrożności

• trening siłowy z dużym obciążeniem,
• intensywne ćwiczenia typu crossfit lub HIIT,
• sporty kontaktowe (piłka nożna, sporty walki),
• dyscypliny z ryzykiem urazu brzucha (np. jazda konna, sporty ekstremalne).

Zasada jest prosta: jeśli podczas wysiłku pojawia się ból w prawym podżebrzu, uczucie rozpierania lub inne niepokojące objawy – należy przerwać trening i skonsultować się z lekarzem.

Postępowanie i zalecenia dla osób aktywnych

Osoby z rozpoznanym naczyniakiem wątroby najczęściej nie muszą rezygnować z aktywności fizycznej, jednak warto przestrzegać kilku zasad, które pomagają ćwiczyć bezpiecznie. Podstawą jest indywidualne podejście,znaczenie ma nie tylko sam fakt występowania naczyniaka, ale jego wielkość, lokalizacja oraz ewentualne objawy.

Jeśli zmiana jest niewielka i stabilna w badaniach obrazowych, umiarkowany wysiłek fizyczny jest w pełni bezpieczny. Marsz, pływanie, jazda na rowerze czy lekkie ćwiczenia siłowe można wykonywać bez obaw. Przy większych naczyniakach, zwłaszcza położonych powierzchownie (blisko torebki wątroby), zaleca się unikać aktywności mogących prowadzić do urazu brzucha.

Kluczowa jest regularna kontrola obrazowa wątroby zwykle co 6–12 miesięcy. Pozwala to ocenić, czy guz pozostaje stabilny i czy nie pojawiają się nowe objawy. W razie bólu w prawym podżebrzu, uczucia rozpierania, nudności lub innych niepokojących dolegliwości, należy przerwać trening i skonsultować się z lekarzem.

Warto też pamiętać, że ogólna kondycja wątroby wpływa na bezpieczeństwo aktywności fizycznej. Dlatego wskazane jest unikanie nadmiernego spożycia alkoholu, dbanie o prawidłową masę ciała, zbilansowaną dietę oraz odpowiednie nawodnienie.

Przeczytaj także: GGT, czyli gamma-glutamylotransferaza – marker w diagnostyce chorób wątroby i dróg żółciowych, ale nie tylko.

Diagnostyka i leczenie naczyniaka wątroby

Podstawą diagnostyki jest ultrasonografia jamy brzusznej. W razie wątpliwości wykonuje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny z kontrastem, które pozwalają potwierdzić charakter zmiany. Typowy naczyniak nie wymaga biopsji ani leczenia chirurgicznego.

Wskazaniem do interwencji jest szybki wzrost guza, objawy ucisku, trudność w różnicowaniu ze zmianą nowotworową lub powikłania w postaci krwawienia. Leczenie może obejmować zabieg chirurgiczny (resekcja, enukleacja), embolizację lub ablację. Większość przypadków jednak nie wymaga żadnej interwencji, a jedynie obserwacji i utrzymania zdrowego trybu życia.

Naczyniak wątroby to zmiana łagodna, która w większości przypadków nie ogranicza codziennego funkcjonowania. Dla osób aktywnych kluczowe jest zachowanie umiaru, regularne badania kontrolne i świadomość potencjalnych objawów ostrzegawczych.
Ruch jest jednym z fundamentów zdrowia, dlatego nie należy z niego rezygnować – trzeba jedynie dostosować jego formę i intensywność do indywidualnej sytuacji. Współpraca z lekarzem i regularna diagnostyka pozwalają bezpiecznie łączyć zdrowy styl życia z dbałością o wątrobę.

Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

Bibliografia:

1. https://radiopaedia.org/articles/hepatic-haemangioma-3
2. Bajenaru N., Balaban V., Săvulescu F., Campeanu I., Patrascu T. Hepatic hemangioma -review-. J Med Life. 2015;8 Spec Issue(Spec Issue):4-11.
3. Aziz H., Brown ZJ., Baghdadi A., Kamel IR., Pawlik TM. A Comprehensive Review of Hepatic Hemangioma Management. J Gastrointest Surg. 2022 Sep;26(9):1998-2007.
4. Birth M., Ortlepp J., Bontikous S., Amthor M., Weiser HF., Bruch HP. Intermittent activity-induced hemobilia caused by liver hemangioma. Dig Surg. 2000;17(3):292-6.