Boks – to jeden z najbardziej popularnych sportów walki i stał się taki m.in. dzięki szeregowi fizycznych i psychicznych korzyści, które otrzymuje osoba ćwicząca. Znana jest również pozytywna rola boksu w rozwoju dzieci i nastolatków (oprócz pozytywnego wpływu na rozwój fizyczny, uczy również samodyscypliny, kontroli emocji, szacunku do drugiej osoby i zasad fair play). Niemniej, boks często jest kojarzony jako sport dość kontuzyjny, stąd obawy rodziców przed zapisywaniem swojego dziecka do szkoły boksu. Jeśli jesteś rodzicem, który właśnie zastanawia się nad wyborem aktywności sportowej dla swojego dziecka – zachęcam do przeczytania tego artykułu.

Spis treści:

1. Boks dla dzieci – co daje i czego uczy?
2. Boks dla dzieci – korzyści fizyczne
3. Boks dla dzieci – korzyści psychiczne i wychowawcze
4. Najczęstsze urazy w boksie dzieci
5. W jakim wieku zapisać dziecko na boks?
6. Boks dla dziewczynek – czy to sport tylko dla chłopców?
7. Boks dla dzieci: podsumowanie

Boks dla dzieci – co daje i czego uczy?

Boks dla dzieci bez wątpienia jest sportem, pozytywnie wpływającym zarówno na wiele czynników fizycznych,  jak i na zdrowie psychiczne, świadomość oraz rozwój społeczny młodych ludzi.

Boks dla dzieci – korzyści fizyczne

Wśród największych korzyści, jakie przynosi boks dla dzieci, należy wymienić:

• trening całego ciała — dzięki różnorodności ćwiczeń (ćwiczenia przygotowujące, trening na worku, walka na ringu, ćwiczenia w parze) podczas treningu zaangażowane są różne partię mięśni:  barki, ręce, nogi, korpus.
• rozwój koordynacji ruchowej, ruchowo-wzrokowej — precyzyjne, zaplanowane ruchy, uderzenia w cel i  uniki uczą kontrolowania własnego ciała w przestrzeni.
• poprawa refleksu, szybkości reakcji i spostrzegawczości — często trenerzy wykorzystują podczas treningu różne kombinacje ciosów i uników, co uczy szybkiej  oceny sytuacji i podejmowania decyzji.
• trening równowagi – sprężysty ruchy na ringu, wspomniane już unikania ciosów – są to typowe ruchy w boksie, nad którymi pracuje się podczas treningu.

Boks dla dzieci – korzyści psychiczne i wychowawcze

Wzmacnianie poczucia własnej wartości. Trening bokserski pomaga dzieciom budować pewność siebie i pozytywny obraz własnej osoby (tzw. self-concept), i to nie tylko w wymiarze fizycznym. Umiejętności wypracowane na sali treningowej bardzo często przekładają się na codzienne funkcjonowanie — w szkole, w domu czy w relacjach z rówieśnikami.

Dzieci, które regularnie trenują boks, stają się odważniejsze w działaniu, bardziej otwarte i świadome swoich możliwości. Uczą się skupienia, uważności, analitycznego myślenia oraz dostrzegania zależności przyczynowo-skutkowych. To wszystko sprawia, że łatwiej radzą sobie w różnych sytuacjach społecznych, lepiej organizują swoją pracę i szybciej uczą się nowych rzeczy.

Praca nad charakterem i emocjami. Podczas treningów (pod warunkiem prowadzenia zajęć przez dobrego trenera, który nie tylko uczy techniki, ale również  angażuje się w rozwój wewnętrznych cech dziecka), dzieci uczą się:

• samodyscypliny i konsekwencji w działaniu,
• opanowania emocji i kontroli zachowań,
• odpowiedzialności za swoje decyzje,
• szacunku wobec przeciwnika i trenera,
• słuchania, przyjmowania i wdrażania wskazówek osoby bardziej doświadczonej (w tym wypadku – trenera),
• uczciwości i przestrzegania zasad fair play,
• empatii i współpracy w grupie,
• realnej oceny własnych możliwości i szacunku do siły przeciwnika,
• cieszenia się ze zwycięstw, ale też przyjmowania porażek z godnością — wyciągania wniosków i pracy nad błędami.

Najczęstsze urazy w boksie dzieci

Główna obawa rodziców, rozważających boks jako aktywność fizyczną dla swojego dziecka, jest ryzyko kontuzji.  

Do najczęstszych kontuzji należą:

• wstrząśnienie mózgu,
• rozcięcia i rany skóry — szczególnie w okolicach łuków brwiowych i nosa,
• złamania — głównie nosa, oczodołu i żuchwy.

Urazy twarzy stanowią ok. 5% wszystkich obrażeń związanych z boksem i sportami walki u dzieci, a aż 22% z nich to złamania (głównie nosa, oczodołu i żuchwy).

Co ważne, kontuzje wcale nie muszą wydarzyć się podczas treningu na sali. Badania pokazują, że nawet 1 na 5 złamań twarzy u dzieci powstaje podczas zwykłej zabawy lub „bójki” z kolegą, bratem czy kuzynem — często w domu, szkole albo na podwórku. Dlatego szczególnie ważne jest, aby dziecko zrozumiało zasadę: boks trenujemy na sali, w bezpiecznych warunkach i pod okiem trenera — nie bawimy się w boksowanie z kolegami  poza zajęciami.

Co pomaga minimalizować ryzyko urazów?

• dobrej jakości ochraniacze głowy i twarzy,
• ograniczenie lub eliminacja sparingów u dzieci,
• edukacja i rozmowa — żeby dziecko rozumiało różnicę między treningiem a zabawą.

W jakim wieku zapisać dziecko na boks?

Rekomendowany wiek na rozpoczęcie treningów bokserskich to wtedy, gdy:

• dziecko kontroluje ruchy własnego ciała,
• jest w stanie szybko reagować na ruchy przeciwnika,
• potrafi skupić się na zadaniu,
• poznało zasady oraz reguły sportowe,
• jest w stanie odróżnić sport i trening od zabawy z kolegami.

Najczęściej jest to 6–7–8 lat, ale zależy to od indywidualnych cech Twojego dziecka. 

Jeżeli zdecydujesz się zapisać dziecko do sekcji bokserskiej — szczególnie na początkowym etapie warto uważnie obserwować, jak sobie radzi na treningach. Rozmawiaj z dzieckiem i zapytaj trenera o opinię i wskazówki. To pomoże Ci ocenić, czy boks to aktualnie dobry wybór dla Twojego dziecka.

Jeśli chcesz, aby Twój syn lub córka zaczęli uprawiać sport jeszcze wcześniej — warto zwrócić uwagę na zajęcia ogólnorozwojowe (czasami już z elementami boksu). Takie zajęcia mogą być prowadzone zarówno w klubie bokserskim, jak i na hali, siłowni – pod okiem specjalisty. Uczą one kontroli nad ciałem i rozwijają koordynację ruchów, co będzie przydatne na zajęciach boksu, kiedy dziecko będzie do nich gotowe.

Boks dla dziewczynek – czy to sport tylko dla chłopców?

Boks robi się coraz bardziej popularny wśród kobiet. Korzyści, jakie dają treningi boksu, nie są zależne od płci. Boks pozwala wyzwolić emocje, uczy odwagi, wytrwałości, samodyscypliny, zarówno chłopców, jak i dziewczynki. Jeżeli chodzi o bezpieczeństwo kobiet przy uprawianiu tego sportu – również nie ma specyficznych różnic. W badaniach nie zaobserwowano żadnych specyficznych chorób u zawodniczek trenujących boks — szczególnie w kontekście zdrowia piersi czy układu rozrodczego.   

Boks dla dzieci: podsumowanie

Jako rodzice chcemy, aby nasze dzieci były sprawne fizycznie, skoordynowane, wytrenowane, odważne, pewne siebie i zdyscyplinowane. Boks jest sportem, którego uprawianie może się do tego przyczynić, pod warunkiem przestrzegania zasad bezpieczeństwa (m.in. poznania zasad boksu, używania odpowiedniego sprzętu ochronnego, monitorowania samopoczucia dziecka po treningu) oraz słuchania wskazówek doświadczonego trenera.

Bibliografia

1. American Academy of Pediatrics, Council on Sports Medicine and Fitness, & Canadian Paediatric Society. (2011). Boxing Participation by Children and Adolescents. Pediatrics, 128(3), 617–623. https://doi.org/10.1542/peds.2011-1165
2. Rahe, M., Strauß, B., Neumann, R., & Zentgraf, K. (2024). Influence of boxing training on self-concept and mental rotation performance in children. Journal of Cognitive Enhancement. https://doi.org/10.1007/s41465-024-00297-y
3. Riepin, S.A., & Nasyrow, M.R. (2012). Boks jako środek kształtowania cech moralnych osobowości nastolatka. W: Innowacje w ogólnym i zawodowym kształceniu. Izwiestija WGPU, nr 1, s. 53-59.