Choroba de Quervaina, znana także jako zespół de Quervaina, to bolesne schorzenie związane z zapaleniem pochewki ścięgnistej kciuka, które prowadzi do dyskomfortu podczas ruchu nadgarstka i kciuka. Poznaj przyczyny, objawy, metody diagnostyki oraz sposoby leczenia tego schorzenia.
Spis treści:
- Co to jest choroba (zespół) de Quervaina i na czym polega?
- Zespół de Quervaina – przyczyny występowania
- Choroba (zespół) de Quervaina – objawy
- Choroba de Quervaina – badania i diagnostyka
- Leczenie choroby (zespołu) de Quervaina
- Choroba (zespół) de Quervaina – profilaktyka i zapobieganie
- Choroba (zespół) de Quervaina – podsumowanie
Co to jest choroba (zespół) de Quervaina i na czym polega?
Zespół de Quervaina jest zapaleniem wspólnej pochewki ścięgnistej mięśni odwodziciela długiego i prostownika krótkiego kciuka. Powoduje ból podczas ruchów nadgarstka oraz kciuka.
Zespół de Quervaina – przyczyny występowania
Przede wszystkim jest to przypadłość kobieca występująca najczęściej pomiędzy 25, a 50 r.ż i nazywana jest kciukiem matki. Ze względu na swoją specyfikę nazywany jest również chorobą zawodową pianistów, osób piszących na komputerze, baristów. Jednak nie tylko te grupy zawodowe są narażone.
Główne czynniki przeciążające, które mogą spowodować stan zapalny pochewki ścięgnistej kciuka to:
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- zaburzenia przemiany materii (szczególnie w ciąży i podczas karmienia piersią),
- anomalie rozwojowe ścięgien,
- predyspozycje genetyczne,
- powtarzające się ruchy nadgarstka i kciuka (pisanie na komputerze, używanie myszy komputerowej, granie na instrumentach muzycznych),
- wykonywanie ciężkich prac manualnych wymagających ruchów nadgarstka (prace w ogrodzie, przenoszenie ciężkich przedmiotów, prace budowlane),
- sporty wykorzystujące powtarzalne ruchy rąk (tenis ziemny, tenis stołowy, golf, strzelectwo, wspinaczka),
- praca ze sprzętem drgającym np. młot pneumatyczny,
- opieka nad dzieckiem, szczególnie na początku kiedy młode mamy podpierają głowę dziecka,
- nagłe urazy nadgarstka mogą spowodować zapalenie pochewki ścięgnistej.
Zobacz też: Ból nadgarstka podczas aktywności fizycznej
Choroba de Quervaina a tarczyca
W języku medycznym oraz potocznie używane są nazwy zespół i choroba de Quervaina. W medycynie występuje również druga choroba de Quervaina, która dotyczy podostrego zapalenia tarczycy. Jest to stan zapalny tarczycy, który często występuje po wirusowej infekcji górnych dróg oddechowych. Nie ma nic wspólnego z opisanym w tym artykule stanem zapalnym pochewki ścięgnistej kciuka.
Choroba (zespół) De Quervaina – objawy
Do objawów należą:
- ból w okolicy podstawy kciuka: nasila się przy ruchach kciuka i nadgarstka;
- obrzęk i tkliwość: wzdłuż strony kciuka nadgarstka;
- trudności z chwytaniem: problemy z chwytaniem i utrzymaniem przedmiotów;
- trzaskanie lub przeskakiwanie: podczas ruchów kciuka.
Choroba De Quervaina – badania i diagnostyka
Zazwyczaj diagnozę wystawia lekarz ortopeda na podstawie badania fizykalnego i wywiadu. Testem prowokacyjnym jest objaw Finkelsteina – ból pojawiający się przy odwiedzeniu łokciowym nadgarstka, gdy palce wraz z kciukiem są zaciśnięte w pięść. USG jest podstawowym badaniem potwierdzającym oraz monitorującym przebieg leczenia.
Leczenie choroby (zespołu) De Quervaina
Podstawowym sposobem leczenia są metody zachowawcze oraz leki, które obejmują:
- dobranie ortezy lub opaski, która ma ograniczyć ruchomość w zajętym stawie: zazwyczaj zalecana jest na 3-8 tygodni;
- fizjoterapia: początkowo odpowiednio dobrane ćwiczenia powinny być jedyną formą poruszania ręką. Przez pozostały czas nadgarstek powinien przebywać w ortezie;
- odpoczynek i unikanie obciążających czynności;
- zimne okłady: w celu zmniejszenia obrzęku i bólu;
- leki przeciwbólowe i przeciwzapalne: takie jak ibuprofen;
- zastrzyki z kortykosteroidów: w cięższych przypadkach.
Jeżeli metody zachowawcze nie działają, pacjent może zostać skierowany na leczenie operacyjne.
Choroba De Quervaina – leczenie operacyjne
Celem tego leczenia jest chirurgiczne odbarczenie uwięźniętych ścięgien poprzez nacięcie pochewki ścięgnistej, usunięcie tkanek martwiczych oraz usunięcie wszystkich zrostów pozapalnych. Często nacina się troczek pierwszego przedziału prostowników, dla zwiększenia przestrzeni dla ścięgien prostownika krótkiego i odwodziciela kciuka.
Znieczulenie do zabiegu obejmuje całą kończynę górną, a pacjent pozostaje przytomny.
Po zabiegu należy przejść pełną rehabilitację w celu uniknięcia nawrotów.
Choroba De Quervaina – ćwiczenia
Indywidualnie dobrane ćwiczenia przedstawia fizjoterapeuta podczas pierwszych spotkań rehabilitacyjnych. Najlepiej zgłosić się na fizjoterapię od razu od razu po, albo jeszcze przed ostateczną diagnozą zespołu.
Podstawowymi ćwiczenia, które można wykonywać w domu to:
- Rolowanie piłeczką gładką lub z kolcami obszaru przedramienia po stronie dłoni oraz grzbietu, od łokcia aż do nadgarstka – taki masaż warto wykonywać 2 x dziennie po około 5 minut na stronę bolesną.
- Wzmocnienie nadgarstka – weź lekki ciężarek (1-2 kg) lub butelkę wody. Trzymaj ciężarek w dłoni, z nadgarstkiem poza krawędzią stołu, dłoń skierowana do góry. Powoli zginaj nadgarstek w górę i w dół. Wykonaj 2-3 serie po 10-15 powtórzeń.
- Rozciąganie kciuka – wyciągnij rękę przed siebie, z palcami skierowanymi w górę, jakbyś pokazywał znak „stop”. Drugą ręką delikatnie odciągnij kciuk do tyłu, w kierunku nadgarstka. Przytrzymaj przez 15-30 sekund. Powtórz 3-5 razy.
Sprawdź też: Rolowanie mięśni – co daje i jak pomaga osobom uprawiającym sport?
Zespół de Quervaina – domowe sposoby leczenia
Aby zmniejszyć stan zapalny, można stosować kompresy z ziół o działaniu przeciwzapalnym, takich jak rumianek czy arnika. Należy namoczyć gazę w naparze z ziół i nałożyć na bolące miejsce. Dodatkowo zanurzanie nadgarstka i kciuka w ciepłej kąpieli parafinowej może pomóc w rozluźnieniu mięśni i zmniejszeniu sztywności stawów.
Choroba de Quervaina – ile trwa?
Czas trwania choroby zależy od szybkości wprowadzenia leczenia i rehabilitacji. Nieleczony kciuk matki może boleć przez bardzo długi czas, najczęściej dopiero po zaprzestaniu wykonywania obciążających czynności stan zapalny mija. Może to trwać latami.
Leczony zespół de Quervaina w zależności od stopnia nasilenia może trwać od 3 tygodni do 3 miesięcy.
Choroba (zespół) de Quervaina – profilaktyka i zapobieganie
Kluczowa w profilaktyce zespołu de Quervaina jest świadomość czynników ryzyka i unikanie nadmiernych obciążeń kciuka i nadgarstka. Dbanie o ergonomię, wykonywanie odpowiednich ćwiczeń i unikanie powtarzalnych ruchów może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia tego schorzenia.
Choroba (zespół) de Quervaina – podsumowanie
Zespół de Quervaina to schorzenie, które może znacząco wpłynąć na codzienne funkcjonowanie, szczególnie w przypadku osób narażonych na powtarzalne obciążenie nadgarstka. Wczesne rozpoznanie oraz odpowiednie leczenie, obejmujące zarówno metody zachowawcze, jak i operacyjne, mogą zapobiec dalszemu pogorszeniu stanu zdrowia. Dbanie o profilaktykę oraz ergonomię pracy jest kluczowe w zapobieganiu nawrotom i utrzymaniu dobrej kondycji nadgarstka.
Piśmiennictwo
- “Reumatyzm tkanek miękkich” Reumatologia 2016; supl. 1: 114–123
- “Podostre zapalenie tarczycy o nietypowym przebiegu klinicznym — opis przypadku” Forum Medycyny Rodzinnej 2018;12(5):183-188.
- “Management of de Quervain Tenosynovitis: A Systematic Review and Network Meta-Analysis” Challoumas D, Ramasubbu R, Rooney E, Seymour-Jackson E, Putti A, Millar NL JAMA Netw Open. 2023;6(10):e2337001. doi:10.1001/jamanetworkopen.2023.37001
- “The effect of stretching exercises associated with shock waves in improving the range of motion of the injured wrist and thumb joint De Quervain syndrome, ages (45-50) years.” Basma Khalid Hasan, & Suaad Abid Hussein. (2023). Modern Sport, 22(3), 0085-0093.
