Niezależnie od tego, ile mamy lat, aktywność fizyczna pozostaje ważnym elementem budowania dobrej kondycji, zdrowia oraz samopoczucia. Odgrywa także znaczącą rolę w rozwoju dzieci, które warto zachęcać – najlepiej poprzez własny przykład – do rozmaitych form ruchu. O tym, dlaczego aktywność fizyczna dla dzieci jest istotna oraz jaki sport dla dziecka warto wybrać, przeczytasz w tym artykule.
Spis treści:
- Znaczenie sportu i aktywności fizycznej dla rozwoju dziecka
- Jak wybrać odpowiedni sport dla dziecka?
- Popularne dyscypliny sportowe dla dzieci
- Najzdrowszy sport dla dzieci – co wybrać?
- Badania lekarskie dla dzieci uprawiających sport – dlaczego są ważne?
Znaczenie sportu i aktywności fizycznej dla rozwoju dziecka
Zgodnie z zaleceniami WHO dzieci oraz młodzież powinny podejmować codziennie co najmniej 60 minut aktywności fizycznej o umiarkowanej lub wysokiej intensywności o aerobowym charakterze. Inne ćwiczenia, skupiające się na wzmacnianiu mięśni, stawów i kości powinny być wykonywane co najmniej 3 razy w tygodniu.
Aktywność fizyczna dla dzieci jest ważna, ponieważ dzięki niej doskonalą one umiejętności ruchowe, poprawiają koordynację wzrokowo-słuchową, kształtują uwagę i pamięć, ale też rozwijają swoją samodzielność. Ruch jest naturalną potrzebą dzieci, zwłaszcza tych młodszych i ta potrzeba nie powinna być ograniczana.
Niestety statystyki pokazują, że obecnie poziom sprawności dzieci w porównaniu do rówieśników sprzed kilku dekad spada, co wynika ze zmian w stylu życia i spędzania większej ilości wolnego czasu w pozycji siedzącej. Wspomniany siedzący tryb życia wśród dzieci i młodzieży wiąże się z ryzykiem rozwoju nadmiernej masy ciała, gorszym zdrowiem kardiometabolicznym i gorszą kondycją. Aktywność u dzieci, która ma często formę zabaw ruchowych, jest związana z aspektem społecznym – gdy tego ruchu brakuje, mniej jest również okazji do interakcji rówieśniczych odbywanych twarzą w twarz.
Dodatkowo dzieciństwo to okres kształtowania różnych nawyków i postaw, a także przyzwyczajeń, które łatwiej później utrzymywać w wieku dorosłym. Ruch również poprawia nastrój, działa pozytywnie na samoocenę, koncentrację i ułatwia przyswajanie informacji, co może przekładać się na wyniki szkolne. Ruch podejmowany w wieku dziecięcym zmniejsza też ryzyko wielu chorób przewlekłych w wieku dorosłym.
Jak wybrać odpowiedni sport dla dziecka?
Nie ma uniwersalnej odpowiedzi, na pytanie jaki sport dla dziecka najlepiej wybrać. Z pewnością jednak powinna być to dla dziecka na tyle atrakcyjna forma ruchu, by mogła konkurować z rozrywkami w postaci gier, filmów czy rozmaitych treści w social mediach, z którymi dzieci mają styczność coraz szybciej.
Czynniki, które warto uwzględnić: wiek, zainteresowania, temperament
Powinniśmy dawać dzieciom możliwość uczestniczenia w aktywnościach, które są różnorodne i dostosowane do ich wieku oraz umiejętności. Motywacją dzieci do podejmowania aktywności jest dobra zabawa czy możliwość budowania przyjaźni i spędzania czasu z rówieśnikami, więc aspekt przyjemnościowy jest tutaj bardzo ważny.
Choć zalecenia WHO mówią o tym, by ograniczać czas dzieci spędzany przed ekranami, warto wykorzystać technologie na swoją korzyści. Mowa na przykład o Xboxie, który daje możliwość podejmowania gier ruchowych solo lub w towarzystwie bliskich. Część z tych gier uwzględnia element rywalizacji, co dla wielu dzieci może być dodatkową zachętą do podejmowania takiej aktywności.
Sprawdź również: Żywienie dzieci aktywnych fizycznie
Popularne dyscypliny sportowe dla dzieci
Im starsze staje się dziecko, tym częściej oprócz spontanicznej aktywności i rozmaitych zabaw ruchowych, zaczyna podejmować wyzwania w postaci zajęć o charakterze zorganizowanym czy indywidualnych treningów – także tych pod okiem trenera. Zauważając u dziecka predyspozycje do danych aktywności lub po prostu kierując się jego upodobaniami, warto mieć na uwadze, że okres wzrastania to czas na ogólny rozwój fizyczny i próbowanie różnych form aktywności. Na profesjonalizację przyjdzie jeszcze czas, a zbyt duży nacisk na trenowanie konkretnej dyscypliny w wieku dziecięcym może skutkować zniechęceniem czy nawet zaniechaniem uprawiania aktywności fizycznej.
Sporty indywidualne dla dzieci
Wśród sportów indywidualnych, które dzieci jak najbardziej mogą podejmować, znajdują się m.in. jazda na rowerze, jazda na rolkach czy deskorolce, pływanie, bieganie, gra w tenisa, taniec, zapasy, sporty walki (np. judo, karate), wspinaczka (na bulderach dostosowanych do dzieci), jazda konna, balet, gimnastyka, akrobatyka czy łyżwiarstwo figurowe.
Sporty zespołowe dla dzieci
Popularne sporty zespołowe to oczywiście piłka nożna, siatkówka czy koszykówka. Do tego grona zalicza się także hokej, ale również mniej popularne dyscypliny, takie jak futsal (odmiana piłki nożnej, rozgrywana na hali) czy unihokej (przypominający hokeja, ale rozgrywany na hali).
Sporty dla dziewczynek
Jaki będzie dobry sport dla dziewczynki? Taki, który – podobnie jak w przypadku chłopców – będzie chciała uprawiać, przyniesie jej frajdę, a jednocześnie będzie korespondował z jej indywidualnymi potrzebami fizycznymi czy emocjonalnymi. Taniec? Jak najbardziej. Piłka nożna? Oczywiście! Nie da się ukryć, że wciąż żywe są stereotypy dotyczące „dziewczyńskich”, jak i „chłopięcych” zajęć czy sportów, którymi jednak nie warto się sugerować. Najważniejsze jest to, by podążać za preferencjami dziecka i pozwolić próbować tych sportów, które mu się podobają.
Najzdrowszy sport dla dzieci – co wybrać?
Najzdrowszy sport dla dzieci to przede wszystkim taki, który będzie podejmowany regularnie oraz uwzględniający jego indywidualne potrzeby – zarówno te wynikające z możliwości ruchowych, etapu rozwojowego, jak i czynników psychospołecznych. Warto zachęcać dzieci do próbowania i poznawania różnych form aktywności sportowej, będąc jednocześnie wrażliwym na otrzymywane informacje zwrotne dotyczące tych form ruchu. Jako dorośli nie powinniśmy realizować aspiracji sportowych poprzez dzieci, a to one powinny wybierać aktywności, które chcą uprawiać.
Badania lekarskie dla dzieci uprawiających sport – dlaczego są ważne?
W przypadku dzieci uprawiających sport w sposób sformalizowany (rozgrywki ligowe, obecność w klubie sportowym) konieczne jest coroczne wykonywanie badań, w celu uzyskania pozytywnego orzeczenia o zdolności do uprawiania sportu.
Jednak badania lekarskie dla dzieci uprawiających sport są ważne przede wszystkim nie pod kątem współzawodnictwa, ale ze względu na ich intensywnych rozwój – konieczne jest sprawdzanie, czy funkcjonuje prawidłowo ich układ sercowo-naczyniowy, mięśniowo-szkieletowy, nie pojawiły się niedobory pokarmowe oraz – w przypadku dzieci intensywnie trenujących – czy sport nie generuje zbyt wysokich obciążeń.
Przeczytaj również: Badania dla dziecka uprawiającego sport
Aktywność fizyczna dla dzieci jest jednym z filarów ich prawidłowego rozwoju. Sport dla dzieci powinien być źródłem zabawy i satysfakcji, a podejmowane aktywności korespondować z ich preferencjami, możliwościami ruchowymi i potrzebami indywidualnymi. Aby zadbać o prawidłowy rozwój dziecka aktywnego fizycznie, warto regularnie wykonywać badania kontrolne.
opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia:
1. Chaput, JP., Willumsen, J., Bull, F. et al. 2020 WHO guidelines on physical activity and sedentary behaviour for children and adolescents aged 5–17 years: summary of the evidence. Int J Behav Nutr Phys Act 17, 141 (2020). https://doi.org/10.1186/s12966-020-01037-z
2. Plucik-Mrożek, A., Perl, M. Prochownik, M. Aktywność fizyczna dzieci i młodzieży. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego (broszura).
3. Zadarko-Domaradzka, M., Momola, I., Zadarko, E., Polak, E. Aktywizacja ruchowa dzieci w dobie rozwoju nowych technologii – wyzwanie dla nauczycieli. Edukacja – Technika – Informatyka” nr 2/24/2018.
