Diagnostyka sportowa

Tarczyca a wysiłek fizyczny – co trzeba wiedzieć?

Autor: Agnieszka Kobiela-Mednis, diagnosta laboratoryjny   |   8 listopada, 2022
tarczyca a wysiłek fizyczny

W jaki sposób zaburzenia pracy tarczycy mogą wpływać na funkcjonowanie organizmu podczas uprawiania sportu? Poznaj zależności pomiędzy pracą tarczycy a aktywnością fizyczną i dowiedz się, kiedy i dlaczego należy wykonać badania.

Systematyczny wysiłek fizyczny nie zmienia w sposób istotny poziomów hormonów tarczycy. W badaniach kobiet i mężczyzn, zarówno dorosłych, jak i dzieci poddanych różnym programom treningowym (w czasie od kilku do kilkunastu tygodni) nie stwierdzono istotnych zmian stężeń hormonów tarczycy (badania dotyczyły również wolnych form hormonów tarczycy – fT3 i fT4 i hormonu przysadki TSH).

Natomiast nieprawidłowe wydzielanie hormonów tarczycy wpływa zdecydowanie negatywnie na  organizm, szczególnie w trakcie wysiłku fizycznego. Problem dotyczy również osób z subklinicznymi postaciami dysfunkcji tarczycy, gdzie występuje nieprawidłowe stężenie TSH natomiast wartości stężeń fT3 i fT4 pozostają jeszcze w oczekiwanych zakresach wartości referencyjnych. Osoby, u których występują zarówno subkliniczne, jak i  objawowe zaburzenia czynności hormonalnej tarczycy (niedoczynność lub nadczynność) mają zmniejszoną zdolność wysiłkową, a intensywna aktywność ruchowa może być zagrożeniem dla zdrowia.

Nadczynność tarczycy a sport

Nadczynność tarczycy wiąże się ze zwiększonym przepływem krwi w układzie mięśniowym (również w mięśniach szybko kurczących się), skróceniem czasu trwania i spoczynkowym zwiększeniem rzutu serca, zwiększeniem objętości naczyniowej, wzrostem skurczowego i spadkiem rozkurczowego ciśnienia krwi, a także zwiększoną możliwością wystąpienia migotania przedsionków.

U osób z nadczynnością tarczycy stwierdza się również nadmierne wydzielanie ciepła, chociaż przyrost temperatury w trakcie ćwiczeń nie odbiega od obserwowanego u osób z prawidłową funkcją tarczycy. Osłabienie mięśni w dysfunkcji tarczycy wpływa również na zaburzenia wentylacji i wymiany oddechowej. Nietolerancja wysiłku w nadczynności tarczycy jest wynikiem zmniejszonej masy mięśniowej i zmniejszonej zdolność oksydacyjnej związanej ze wzmożonym katabolizmem. Zmianie ulega liczba włókien mięśniowych – zwiększa się ilość  szybko kurczących się włókien mięśniowych, a spada ilość wolno kurczących się włókien.

Subkliniczna nadczynność tarczycy (zmniejszona wartość stężenia TSH przy prawidłowych fT3 i fT4) może wywołać zmniejszenie frakcji wyrzutowej lewej komory serca w czasie wysiłku fizycznego, co sprzyja redukcji zdolności wysiłkowej organizmu.

Niedoczynność tarczycy a sport

Niedoczynność tarczycy w układzie sercowo naczyniowym powoduje: zwolnienie przepływu krwi przez mięśnie (szybko kurczące się), zwolnienie akcji serca, wydłużenie czasu trwania i zmniejszenie rzutu serca, zmniejszenie objętości naczyniowej, obniżenie skurczowego i podwyższenie rozkurczowego ciśnienia krwi. W hipotyreozie zmniejszeniu ulegają wskaźniki funkcji płuc (m.in. całkowita pojemność życiowa płuc, dodatkowa objętość wydechowa). Niedoczynność tarczycy zmniejsza zdolność wysiłkową organizmu.

U osób z subkliniczną niedoczynnością tarczycy (zwiększone stężenie TSH, wartości fT3, fT4 jeszcze w oczekiwanych zakresach wartości referencyjnych) obserwuje się wyższe tętno przy obciążeniu fizycznym, zmniejszenie maksymalnej siły i maksymalnego poboru tlenu. W subklinicznej niedoczynności tarczycy pojawiają się również zaburzenia nerwowo-mięśniowe i nieprawidłowy metabolizm mięśniowy, które mogą utrzymywać się nawet po roku prawidłowego leczenia substytucyjnego. Może pojawić się dysfunkcja skurczowa serca, nadmierne przyspieszenie akcji serca, częste arytmie przedsionkowe, dramatyczny spadek wydolności wysiłkowej (u sportowców wyczynowych), co w konsekwencji zwiększa ryzyko śmierci z przyczyn sercowo naczyniowych.

wybierz swój pakiet baner alab sport

Badania tarczycy u sportowców – kiedy i jakie wykonać?

Nieprawidłowe wydzielanie hormonów tarczycy wywiera istotnie negatywny wpływ na zdolność organizmu na realizację wysiłku fizycznego, dlatego przed rozpoczęciem treningów czy intensywnych aktywności fizycznych należy sprawdzić, czy tarczyca funkcjonuje prawidłowo.

Diagnostyka zaburzeń funkcji tarczycy polega na oznaczeniu w surowicy stężenia tyreotropiny – TSH (hormonu przysadki) oraz stężenia wolnej tyroksyny (fT4) i wolnej trijodotyroniny (fT3).  Ze względu na zmienność dobową wydzielania TSH zaleca się, aby materiał do badania (krew żylna) był pobrany rano (w przypadku badań powtarzanych – o określonej porze).

PODZIEL SIĘ TYM ARTYKUŁEM

Nowość w ALAB Sport! “Ortopogadanka”

ALAB Sport i ALAB clinic prezentują nowy cykl podcastów – “Ortopogadanka”, prowadzony przez wybitnego lekarza ortopedę, dr. Jakuba Jabłońskiego. Bądź na bieżąco z najnowszymi trendami w medycynie sportowej i dołącz do rosnącej społeczności słuchaczy “Ortopogadanki”. 
Premiera nowych odcinków w każdy piątek!

PODZIEL SIĘ TYM ARTYKUŁEM

Bartosz Olszewski ambasadorem ALAB sport

ALAB Sport z dumą ogłasza współpracę z Bartkiem Olszewskim, znanym w środowisku biegowym jako Warszawski Biegacz. W ramach współpracy, organizowane są specjalne treningi przygotowujące do udziału w globalnym wydarzeniu Wings for Life World Run! Już dziś dołącz do drużyny ALAB sport!

PODZIEL SIĘ TYM ARTYKUŁEM