Zerwane ścięgno w barku to jedna z kilku kontuzji tej części ciała. Bark zbudowany jest w rzeczywistości z dwóch stawów anatomicznych: stawu ramiennego i barkowo-obojczykowego, oraz paru stawów funkcjonalnych. Połączenie obojczyka, łopatki i kości ramiennej jest stabilizowane przez wiele więzadeł oraz mięśni. Dzięki tej złożoności nasze ręce są w stanie pracować w wielu płaszczyznach i w bardzo dużym zakresie. Niestety wiąże się to jednocześnie z dużym ryzykiem uszkodzeń struktur barku, o których dowiesz się więcej w poniższym artykule.  

Spis treści:

1. Jakie mogą być przyczyny zerwania ścięgna w barku?
2. Zerwane ścięgno w barku – objawy
3. Zerwanie, naderwanie a naciągnięcie ścięgna w barku – czym się różnią i jak rozpoznać?
4. Jak leczyć zerwane ścięgno w barku?

Jakie mogą być przyczyny zerwania ścięgna w barku?

 Do zerwań w obrębie ścięgien mięśni dochodzi w wyniku przeciążeń, urazów czy stanów zwyrodnieniowych w obrębie stawów kompleksu barkowego. Każda z tych przyczyn ma trochę inne podłoże. Są to: 

• przeciążenia – charakterystyczne dla sportowców takich jak: pływacy, siatkarze, piłkarze ręczni, osoby trenujące kalistenikę, kulturystykę czy pole dance. Poza sportowcami, grupą zagrożoną są osoby pracujące fizycznie np. na budowie lub pracownicy biurowi, którzy nie dbają o ergonomię pracy; 

• nierównowaga mięśniowa w obrębie mięśni stożka rotatorów (m. nadgrzebieniowy, m. podgrzebieniowy, m. podłopatkowy, m. obły mniejszy) względem innych mięśni wzmacniających kompleks barkowy powoduje bardzo często tzw. ciasnotę podbarkową, czyli nadmierny ucisk na ścięgna poszczególnych mięśni/ obrąbek stawowy czy kaletkę podbarkową. To w dalszej konsekwencji prowadzi do stanu zapalnego, zwapnienia struktur, a nawet zerwania; 

• urazy – wszystkie upadki na bark lub na dłonie z prostymi rękami może doprowadzić do uszkodzenia w obrębie stawu ramiennego. U osób trenujących kalistenikę często dochodzi do zerwania głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia (biceps) w wyniku zbyt dynamicznego treningu, niepoprzedzonego rozgrzewką; 

stany zwyrodnieniowe – charakterystyczne dla osób po 40 r.ż. i zależne od procesu starzenia organizmu, wielu długoletnich mikrouszkodzeń czy przeciążeń. Następuje zmniejszenie obwodu ścięgien mięśni – najczęściej jest to ścięgno mięśnia nadgrzebieniowego. Bez odpowiedniego leczenia stany zwyrodnieniowe powodują trwałe uszkodzenie ścięgien i utratę funkcji.  

Zerwane ścięgno w barku – objawy 

Zerwanie ścięgna w wyniku urazu najczęściej następuje nagle i towarzyszy mu:  

• ostry ból punktowy lub promieniujący do ramienia czy szyi,  

• obrzęk, zaczerwienienie, ocieplenie (objawy stanu zapalnego), 

• obecny siniak w kilka godzin po urazie,  

• brak możliwości aktywnego podniesienia ręki do góry.  

W przypadku przewlekłych powolnie narastających dysfunkcji, które kończą się zerwaniem można zauważyć:  

• okresowe napady bólowe z ograniczeniem ruchomości stawu, 

• bóle narastające po ćwiczeniach/pracach fizycznych,  

• klikanie/ trzaski w stawie, które powodują dyskomfort,  

• zanik mięśni widoczny wizualnie (porównując z drugą stroną) lub w testach mięśniowych (słabsza ręka).  

Zerwanie, naderwanie a naciągnięcie ścięgna w barku – czym się różnią i jak rozpoznać? 

Jeżeli podejrzewasz u siebie jakikolwiek uraz barku, najlepiej jak najszybciej udaj się do lekarza ortopedy, który oceni stopień uszkodzenia i skieruje Cię na odpowiednie leczenie. Tylko dokładna diagnostyka pod USG lub RTG jest w stanie prawidłowo ocenić stopień uszkodzenia.  

Głównym rozróżnieniem uszkodzenia jest stopień bólu oraz możliwości poruszania barkiem.  

1. Naciągnięcie jest najłagodniejsza formą uszkodzenia, gdzie nie dochodzi do uszkodzenia ciągłości ścięgna. Towarzyszy temu niewielki ból przy ruchu i brak bólu kiedy ktoś wykonuje ruch za nas. Najczęściej nie pojawia się obrzęk lub jest niewielki i nie dochodzi do wynaczynienia krwi w obrębie urazu.  

2. Naderwanie wiąże się z częściowym uszkodzeniem włókien, ale nadal mięsień jest na swoim miejscu. Ból jest znaczny i wiąże się zarówno z ruchem aktywnym jak i biernym. Samo miejsce naderwania może być ocieplone, obrzęknięte i z widocznymi siniakami. Ruch kończyny jest możliwy, ale bolesny.  

3. Zerwanie jest całkowitym uszkodzeniem mięśnia, co powoduje oddalenia się części mięśnia od siebie. Sam uraz jest bardzo bolesny, często słyszy się trzask i czuje mocne szarpnięcie. Okolica od razu staje się obrzęknięta, sina i ocieplona. Nie można wykonać ruchu, za który odpowiedzialny był ten mięsień, co często powoduje duże unieruchomienie całej kończyny. Dodatkowo kształt stawu może być zmieniony. 

Jak leczyć zerwane ścięgno w barku? 

Leczenie zerwanego ścięgna w barku zależy od stopnia uszkodzenia, wieku pacjenta i poziomu aktywności i obejmuje:  

• Leczenie zachowawcze: Stosowane przy częściowych zerwaniach. Obejmuje odpoczynek, unikanie obciążania barku oraz stosowanie temblaka. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne pomagają zmniejszyć ból i obrzęk. Kluczowa jest rehabilitacja z fizjoterapeutą, która obejmuje ćwiczenia wzmacniające i rozciągające, mające na celu poprawę zakresu ruchu i siły. W niektórych przypadkach stosuje się iniekcje kortykosteroidów, aby zmniejszyć stan zapalny. 

• Leczenie operacyjne: Zalecane przy pełnych zerwaniach lub braku poprawy po leczeniu zachowawczym. Metody operacyjne obejmują artroskopową naprawę ścięgna, która jest minimalnie inwazyjna, oraz tradycyjną otwartą naprawę przy bardziej skomplikowanych uszkodzeniach. Po operacji stosuje się temblak oraz przeprowadza intensywną rehabilitację, aby przywrócić pełną funkcję barku. 

• Rehabilitację: Kluczowy element zarówno po leczeniu zachowawczym, jak i operacyjnym. Obejmuje stopniowe wprowadzanie ćwiczeń rozciągających i wzmacniających oraz terapię manualną. Regularne kontrole u lekarza i fizjoterapeuty są niezbędne do monitorowania postępów i dostosowania programu rehabilitacji. 

Zerwanie ścięgna w barku może wynikać z przeciążeń, urazów lub stanów zwyrodnieniowych, powodując ostry ból, obrzęk, siniaki i ograniczenie ruchomości.  

Rozróżnienie między naciągnięciem, naderwaniem a zerwaniem zależy od stopnia uszkodzenia, bólu i zdolności do poruszania barkiem. Odpowiednio przeprowadzone badanie USG czy RTG jest w stanie zróżnicować stopień uszkodzenia.  

Leczenie obejmuje metody zachowawcze, takie jak odpoczynek, leki przeciwbólowe, fizjoterapię oraz, w cięższych przypadkach, operację artroskopową lub otwartą, po której konieczna jest intensywna rehabilitacja. 

Piśmiennictwo

1. De Oliveira FCL, Pairot de Fontenay B, Bouyer LJ, Desmeules F, Roy JS. Kinesiotaping for the Rehabilitation of Rotator Cuff-Related Shoulder Pain: A Randomized Clinical Trial. Sports Health. 2021 Mar;13(2):161-172. doi: 10.1177/1941738120944254. Epub 2020 Sep 28. PMID: 32986531; PMCID: PMC8167348. 

2. Adam Bochenek, Michał Reicher Anatomia człowieka cz.I  Wydawnictwo: PZWL Wydawnictwo Lekarskie 

3. Crookes T, Wall C, Byrnes J, Johnson T, Gill D. Chronic shoulder pain. Aust J Gen Pract. 2023 Nov;52(11):753-758. doi: 10.31128/AJGP-04-23-6790. PMID: 37935145.