Diagnostyka sportowa

Sport a nadciśnienie. Bieganie, siłownia, jazda na rowerze przy nadciśnieniu tętniczym 

Autor: Katarzyna Deptuła   |   19 czerwca, 2024
nadciśnienie

Nadciśnienie to przewlekła choroba, która może stanowić ograniczenie i przeciwwskazanie do niektórych aktywności fizycznych. Mimo tego badania pokazują, że dobrze dobrane i regularne ćwiczenia pomagają w normalizacji ciśnienia tętniczego. Dodatkowo mogą sprzyjać farmakoterapii i ograniczyć ryzyko powikłań. Z tego artykułu dowiesz się, jaki sport wybrać mierząc się każdego dnia z nadciśnieniem! 

Spis treści

  1. Nadciśnienie tętnicze – co to za choroba i czym się objawia?
  2. Sport a nadciśnienie – czy choroba wyklucza aktywność fizyczną?
  3. Czy warto ćwiczyć przy nadciśnieniu tętniczym?
  4. Czynniki warunkujące dobór sportu u pacjentów z nadciśnieniem
  5. Aktywność fizyczna dla osób z nadciśnieniem

Nadciśnienie tętnicze – co to za choroba i czym się objawia?

Nadciśnienie tętnicze, inaczej hipertensja, to choroba układu sercowo-naczyniowego. Towarzyszy jej podwyższone ciśnienie tętnicze spoczynkowe — skurczowe i rozkurczowe. Nadciśnienie tętnicze jest najczęściej bezobjawowe, jednak czasami mogą wystąpić objawy kliniczne takie jak:  

  • pulsujący ból głowy, szum w uszach, 
  • zaburzenia widzenia, 
  • łatwe męczenie się, 
  • zaburzenia snu, 
  • bóle w klatce piersiowej. 

Nasilenie objawów nadciśnienia jest zależne od stylu życia pacjenta, np. prowadzenia diety niskosodowej i aktywności fizycznej dostosowanej do możliwości. Istotny jest również przyjęty schemat leczenia i jego przestrzeganie, na co składa się regularne stosowanie leków przeciwnadciśnieniowych (hipotensyjnych) o stałej porze, zgodnie z zaleceniami lekarza. 

Sport a nadciśnienie – czy choroba wyklucza aktywność fizyczną?

Zależnie od stanu pacjenta, nadciśnienie może stanowić przeciwwskazanie lub ograniczenie dla niektórych aktywności sportowych. 

Jaki warunek musisz spełnić, by zacząć trenować z nadciśnieniem? Najważniejsza jest właściwa diagnoza oraz odpowiednio kontrolowane ciśnienie tętnicze. Wartości ciśnienia spoczynkowego powinny wynosić nie więcej niż:  

  • 140/90 mmHg – u osób z nadciśnieniem bez dodatkowych obciążeń,  
  • 130/80 mmHg – u pacjentów z nadciśnieniem, któremu towarzyszą inne schorzenia, np. cukrzyca, zawał mięśnia sercowego lub udar w wywiadzie, dysfunkcja nerek, białkomocz. 

Warto wiedzieć:  

Wzrost ciśnienia tętniczego w przypadku osób z nadciśnieniem jest szybszy niż u osób zdrowych. Zjawisko to określa się mianem reakcji hipertensyjnej organizmu na wysiłek fizyczny.  

Czy warto ćwiczyć przy nadciśnieniu tętniczym?

Regularna aktywność fizyczna u pacjentów z nadciśnieniem przynosi szereg korzyści. Są związane z normalizacją ciśnienia, np. poprawą wartości spoczynkowych mimo obecnej hipertensji. Jakie mechanizmy fizjologiczne i adaptacyjne odpowiadają za lepszą regulację ciśnienia? Istotne są takie czynniki jak: 

  • spadek oporu naczyniowego, wzrost elastyczności i zdolności relaksacyjne tętnic, wynikające ze wzmożonej produkcji endogennego czynnika wazodylatacyjnego (np. tlenek azotu); 
  • obniżenie aktywności układu RAA (renina-angiotensyna-aldosteron), gęstości receptorów adrenergicznych beta oraz poziomu katecholamin; 
  • zmiana w zakresie czułości baroreceptorów (obniżenie); 
  • poprawa wartości lipidogramu (obniżenie stężenia frakcji LDL i trójglicerydów, podwyższenie stężenia frakcji HDL, poprawa stosunku HDL do LDL). 

Regularna aktywność wpływa również pośrednio na poprawę wartości ciśnienia spoczynkowego. Jest to związane z poprawą wrażliwości tkanek na insulinę w hiperinsulinemii, a także z redukcją masy ciała. 

Czynniki warunkujące dobór sportu u pacjentów z nadciśnieniem

Dobór dyscypliny sportowej i aktywności fizycznej u pacjentów z nadciśnieniem jest zależny od kilku parametrów. 

W kwalifikacji osób z hipertensją do regularnych ćwiczeń znaczenie mają: 

  • rodzaj nadciśnienia i jego stopień np. nadciśnienie pierwotne lub wtórne, niekontrolowane lub kontrolowane, 
  • ryzyko schorzeń sercowo-naczyniowych (umiarkowane, wysokie, b. wysokie), 
  • obecność powikłań narządowych np. przerost lewej komory, blaszki miażdżycowe w dużych naczyniach. 

Dobór dyscypliny, a także kwalifikacja pacjenta z nadciśnieniem do sportu opiera się między innymi na wynikach testu wysiłkowego i badania echokardiograficznego. Wyjątek może stanowić planowana aktywność o lekkiej lub umiarkowanej aktywności przy dobrze kontrolowanym ciśnieniu. 

wybierz swój pakiet baner alab sport

Aktywność fizyczna dla osób z nadciśnieniem

Aktywność fizyczna u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym powinna cechować się lekkim lub umiarkowanym wysiłkiem. Może ona trwać 30 minut i być powtarzana 4 — 7 razy w tygodniu. To przede wszystkim aktywności wytrzymałościowe i aerobowe, np. marsz, trucht, pływanie. Uzupełniająco osoba z nadciśnieniem może wykonywać ćwiczenia oporowe 2-3 razy w tygodniu z wykorzystaniem np. taśmy oporowej lub ciężaru ciała. 

Bieganie a nadciśnienie

Nie każdy rodzaj biegu jest odpowiedni dla osób z nadciśnieniem.  Zalecane są biegi na krótkie dystanse, marszobiegi czy trucht. Należy za to unikać sprintu. Zależnie od kondycji, wieku i wartości ciśnienia, niektórzy pacjenci mogą kwalifikować się do biegów na długie dystanse. 

Nadciśnienie i jazda na rowerze

To jedna z aktywności wytrzymałościowych, którą warto wprowadzić w przypadku nadciśnienia tętniczego. W czasie jazdy na rowerze można łatwo kontrolować intensywność ćwiczeń (podobnie jak w przypadku biegania). Ułatwieniem dla wielu pacjentów jest rower z przerzutkami lub rower stacjonarny. 

Nadciśnienie a siłownia – przeciwwskazania

Osoby z nadciśnieniem nie powinny sięgać po klasyczną aktywność siłową i kulturystyczną. Podnoszenie ciężarów wywołuje silny efekt presyjny i skupia się na izometrycznej pracy mięśni. Może to prowadzić do niekorzystnych warunków zaopatrywania mięśni w tlen, a także wzrostu ciśnienia na skutek rosnącego oporu naczyniowego. 

Nadciśnienie jest przewlekłym schorzeniem, które stanowi ograniczenie, ale nie przeciwwskazanie do uprawiania sportów. Warto zainteresować się aktywnością fizyczną dostosowaną do wieku, kondycji i stanu zdrowia. Dlaczego? Regularne ćwiczenia wytrzymałościowe i aerobowe pomogą Ci w procesie leczenia nadciśnienia, ponieważ wspomagają normalizowanie wartości ciśnienia tętniczego.  

Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

Piśmiennictwo

  • Jegier, A. (2012) Wybrane zagadnienia medycyny sportowej. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie 
  • https://www.mp.pl/pacjent/dieta/sport/115125,trening-zdrowotny-a-nadcisnienie-tetnicze (dostęp 21.05.2024) 
  • https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/lista/61862,mam-nadcisnienie-czy-moge-chodzic-na-silownie (dostęp 21.05.2024) 
PODZIEL SIĘ TYM ARTYKUŁEM

Jaki sport uprawiać przy dyskopatii lędźwiowej?

Odczuwasz ból w dole pleców? To może być dyskopatia lędźwiowa. Dowiedz się, jakie są objawy tego schorzenia, jak je leczyć. Sprawdź też, jaki sport możesz uprawiać przy dyskopatii lędźwiowej

PODZIEL SIĘ TYM ARTYKUŁEM