Diagnostyka sportowa

Proteinogram – co to za badanie? Co wykrywa i dlaczego warto je przeprowadzić?

Autor: Katarzyna Deptuła   |   28 września, 2024

Proteinogram to badanie laboratoryjne, które pozwala określić skład białkowy w surowicy krwi. Poszczególne frakcje protein są rozdzielane, co umożliwia oznaczenie ich stężeń. Zaburzony skład ilościowy białek krwi, który wykrywa proteinogram, może być objawem niektórych chorób – nowotworów, czy chorób wątroby lub nerek. W artykule podpowiadamy, czym jest proteinogram, kiedy się go wykonuje i jak się do niego przygotować, a także, co może oznaczać nieprawidłowy wynik. 

Spis treści:

  1. Co to jest proteinogram i na czym polega badanie?
  2. Co wykrywa badanie proteinogramu?
  3. Kiedy wykonuje się badanie proteinogramu?
  4. Jak wygląda badanie proteinogramu?
  5. Jak odczytywać i interpretować wynik proteinogramu?

Co to jest proteinogram i na czym polega badanie? 

Proteinogram (elektroforetyczny rozdział białek surowicy) to przesiewowe badanie laboratoryjne, które określa zawartość określonych protein w surowicy krwi. Polega ono na elektroforezie, czyli rozdzieleniu białek na poszczególne frakcje za pomocą pola elektrycznego. Poruszają się one w żelu agarozowym z różną prędkością, tworząc charakterystyczne pasma. Na ich podstawie można ocenić, czy ilość poszczególnych białek jest prawidłowa. 

Proteinogram wchodzi w skład wybranych pakietów ALAB sport, np. Pakietu Fitness, który umożliwia kompleksową ocenę stanu zdrowia osób uprawiających sport w celach rekreacyjnych.

Jakie białka wchodzą w skład surowicy krwi?  

W krwi wyróżniamy elementy morfotyczne i osocze, w którym zawieszone są różne rodzaje białek. Zaliczamy do nich albuminy i globuliny. 

Co warto wiedzieć o wykrywanych przez proteinogram frakcjach białka osoczowego? 

Albuminy są największą frakcją białek osocza (55%) i są produkowane w wątrobie. Biorą udział w utrzymaniu ciśnienia onkotycznego. Są nośnikiem wielu substancji – jonów wapnia, a także hormonów, czy kwasów tłuszczowych. 

Globuliny są drugą pod względem ilości grupą białek zawartych w osoczu (40-50%) o zróżnicowanych właściwościach. Biorą udział między innymi w   odpowiedzi immunologicznej organizmu. 

Co wykrywa badanie proteinogramu? 

Proteinogram pozwala rozdzielić białka krwi na poszczególne frakcje. Należą do nich albuminy i globuliny. 

wybierz swój pakiet baner alab sport

Czy badanie białka całkowitego jest potrzebne? 

Badanie ilościowe białka całkowitego, podobnie jak proteinogram, to rodzaj testu przesiewowego, który pozwala na diagnostykę chorób wątroby i nerek. Jego wynik daje pogląd na ogólne stężenie wszystkich białek surowicy. Wykrywa dwa istotne stany, jakimi są hipoproteinemia i hiperproteinemia. 

Hipoproteinemia, czyli obniżone stężenie białka całkowitego, może wiązać się z:  

  • niedożywieniem,  
  • uszkodzeniem miąższu wątroby,  
  • zespołem nerczycowym,  
  • nasilonym katabolizmem (rozpadem białek) związanym na przykład z chorobami nowotworowymi. 

Hiperproteinemia, czyli podwyższone białko całkowite w surowicy, może występować w przebiegu: 

  • szpiczaka plazmocytowego,  
  • makroglobulinemii Waldenstroma,  
  • przewlekłych stanów zapalnych, 
  • chorób autoimmunologicznych. 

Oprócz badania proteinogramu wykonuje się także oznaczenie białka całkowitego.  

Kiedy wykonuje się badanie proteinogramu? 

Proteinogram wykonuje się w diagnostyce chorób autoimmunologicznych, nowotworów i wrodzonych zaburzeń produkcji białek. Badanie to wykorzystuje się również w celu wykrycia schorzeń określonych narządów, m.in.: 

  • wątroby,  
  • nerek,  
  • szpiku kostnego. 

Lista objawów, która powinna skłonić do wykonania proteinogramu to: 

  • nawracające infekcje, 
  • niedokrwistość z niewydolnością nerek, 
  • częste złamania kości, 
  • hiperkalcemia – podwyższony poziom wapnia w surowicy, 
  • białkomocz, 
  • wysoki poziom białka całkowitego. 

Proteinogram może wchodzić również w skład gotowych pakietów badań w kierunku chorób, np.: 

  • reumatologicznych (np. z czynnikiem reumatoidalnym), 
  • układowych tkanki łącznej (np. z przeciwciałami przeciwjądrowymi ANA). 

Proteinogram pomaga określić ogólny stan zdrowia u osób aktywnych i uprawiających sport wyczynowo. 

Jak wygląda badanie proteinogramu? 

Krew pobierana jest od pacjenta w godzinach porannych zazwyczaj z żyły łokciowej zlokalizowanej w zagłębieniu łokcia. 

Pacjent przed badaniem powinien pozostać na czczo, czyli przerwa od ostatniego posiłku powinna wynosić od 8 do 12 godzin. Średni czas oczekiwania na wynik proteinogramu to do 5 dni roboczych. 

Jak odczytywać i interpretować wynik proteinogramu? 

W proteinogramie określa się 6 frakcji białek osoczowych – albumin i globulin. Parametry te są podawane w gramach na decylitr oraz w ramach procentowego udziału poszczególnych frakcji. Do badania dołączony jest również wykres rozkładu poszczególnych frakcji. 

Zmiany stężenia poszczególnych frakcji mogą wiązać się z innym podłożem chorobowym, np.: 

  • wzrost alfa-1 i alfa-2-globuliny może oznaczać występowanie ostrego procesu zapalnego, 
  • wzrost beta i gamma-globulin – przewlekły procesy zapalne i choroby wątroby, 
  • wzrost gamma-globulin – gammapatie monoklonalne, np. szpiczak plazmocytowy, 
  • wzrost alfa-2 i beta-globulin ze spadkiem gamma-globulin – zespół nerczycowy. 

Zaburzenia w proporcji białej osoczowych, które wykrywa proteinogram, mogą wiązać się, m.in. z procesami zapalnymi, autoimmunologicznymi, infekcyjnymi oraz nowotworowymi. 

Elektroforetyczny rozdział białek surowicy, czyli proteinogram, to badanie laboratoryjne wykorzystywane w diagnostyce wielu chorób. Umożliwia identyfikację ilościową poszczególnych frakcji protein na albuminy i globuliny (alfa, beta i gamma). To pomocne badanie w diagnostyce nowotworów, a także chorób wątroby i nerek – warto je wykonać z badaniem białka całkowitego. 

Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki

Bibliografia 

  1. Kokot F (2012) Badania laboratoryjne, zakres norm i interpretacja, Warszawa: PZWL 
  1. Korycka-Wołowiec A, Lewandowski K, Wołowiec D (2023) Hematologia dla diagnostów laboratoryjnych, Warszawa: PZWL 
  1. Tomaszewski J J (2013) Diagnostyka laboratoryjna, Warszawa: PZWL 
  1. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.27.1.19., dostęp 13/08/2024 
PODZIEL SIĘ TYM ARTYKUŁEM

Jaki sport uprawiać przy dyskopatii lędźwiowej?

Odczuwasz ból w dole pleców? To może być dyskopatia lędźwiowa. Dowiedz się, jakie są objawy tego schorzenia, jak je leczyć. Sprawdź też, jaki sport możesz uprawiać przy dyskopatii lędźwiowej

PODZIEL SIĘ TYM ARTYKUŁEM