Uprawianie jednej dyscypliny sportowej wymaga regularnych treningów i sporego zaangażowania czasowego, by osiągać coraz lepsze rezultaty. Co natomiast w przypadku jednoczesnego trenowania kilku dyscyplin? Dowiedz się, czym jest triathlon, jakie korzyści może przynosić podejmowanie takiego wysiłku, a także co warto robić, aby trening triathlonisty był bezpieczny.   

Spis treści:

1. Triathlon – co to?
2. Triathlon – zasady i rodzaje zawodów
3. Triathlon zimowy – na czym polega i czym różni się od tradycyjnych zawodów?
   • Triathlon zimowy – wyzwania i zagrożenia
4. Korzyści zdrowotne płynące z triathlonu
   • Zalety wszechstronnego treningu przygotowującego do triathlonu
5. Ryzyka związane z triathlonem i jak ich unikać
6. Znaczenie badań i monitorowania stanu zdrowia u triathlonistów

Triathlon – co to? 

Konkurencja sportowa, jaką jest triathlon, stanowi połączenie trzech dyscyplin: pływania, jazdy na rowerze oraz biegania. Kolejność, w której zostały one wymienione, nie jest przypadkowa – zawodnicy rozpoczynają zmagania w triathlonie od pływania a kończą rywalizację na trasie biegu. Taka kombinacja nie tylko sprawia, że zmagania – w porównaniu do samego pływania, jazdy na rowerze czy biegania – stają się trudniejsze, ale również bardziej widowiskowe.  

Przeczytaj też: Przygotowanie do triathlonu. Jak przygotować się od zera i o czym pamiętać?

Triathlon cieszy się coraz większą popularnością, na co z pewnością ma także wpływ dostępność imprez masowych, w których amatorzy (bez względu na swój poziom sportowy) mogą spróbować swoich sił oraz zaznać sportowej rywalizacji. Największy odsetek startujących w triathlonie stanowią młodzi dorośli między 18 a 35 rokiem życia, choć coraz więcej osób rozpoczyna przygodę z triathlonem w okolicach końca trzeciej/początku czwartej dekady życia.  

Uprawianie trzech dyscyplin sportowych niewątpliwie wiąże się ze sporym obciążeniem organizmu. W związku z tym naturalnie pojawia się pytanie, czy triathlon jest zdrowy i czy warto go trenować. Tak naprawdę odpowiedź na to pytanie w dużej mierze zależy od działań podejmowanych przez samego zawodnika.  

Triathlon – zasady i rodzaje zawodów 

Jak już zostało wspomniane wcześniej, triathlon polega na wykonywaniu po sobie trzech odrębnych dyscyplin: pływania, jazdy na rowerze oraz biegania. Zawodnicy rozpoczynają rywalizację od pływania, później przechodzą przez etap kolarski i na koniec mierzą się na trasie biegowej.  

Zawody odbywają się na m.in. na dystansie:  

• sprinterskim (750 m pływania, 20 km jazdy na rowerze, 5 km biegu) 

• olimpijskim (1500 m pływania, 40 km jazdy na rowerze, 10 km biegu) 

• ironman (3800 m pływania, 180 km jazdy na rowerze, 42,2 km biegu).  

Warto podkreślić, że nie są to jedyne dystanse triathlonowe. W Polsce popularne są imprezy rozgrywane na dystansie 1/8 czy ¼ Ironmana.  

Triathlon zimowy – na czym polega i czym różni się od tradycyjnych zawodów? 

Zimą, ze względu na temperaturę powietrza i wody, nie rozgrywa się klasycznych zawodów triathlonowych z etapem pływania. W związku z tym w zimowym triathlonie jest ono zastępowane biegiem na nartach lub wyścigiem na łyżwach. Pozostałe dwie dyscypliny – bieganie oraz jazda rowerem – rozgrywa się standardowo, natomiast warunki atmosferyczne (śnieg, niska temperatura, często również lód) mogą znacząco utrudniać pokonywanie tych etapów rywalizacji.  

Triathlon zimowy nie ma oficjalnie ustalonych dystansów, więc są one wyznaczane przez organizatorów poszczególnych zawodów. W Polsce triathlon zimowy nie jest specjalnie popularny, natomiast najbardziej znaną imprezą jest odbywany corocznie Warszawski Triathlon Zimowy.  

Triathlon zimowy – wyzwania i zagrożenia 

W związku z warunkami, w jakich odbywa się rywalizacja w triathlonie zimowym, zawodnicy są narażeni na:  

• upadki (bieg oraz jazda po śniegu/lodzie),  

• kontuzje – przed podejmowaniem wysiłków w niskiej temperaturze trzeba dobrze przygotować cały układ kostno-mięśniowy do wytężonej pracy; kontuzjom sprzyja również niestabilne podłoże, po którym często muszą poruszać się zawodnicy,  

• odmrożenia – zwłaszcza w przypadku niedostosowania ubioru do poszczególnych etapów rywalizacji.  

Zawodnicy rywalizujący w triathlonie zimowym, ze względu na niską temperaturę otoczenia i bardziej wymagające warunki rywalizacji, podlegają większym stratom energetycznym. Zła strategia żywieniowa może spowodować znaczące obniżenie zdolności wysiłkowych, jak i nawet uniemożliwić pomyślne zakończenie zawodów.  

Korzyści zdrowotne płynące z triathlonu 

Rywalizacja w triathlonie wymaga od zawodników nie tylko doskonałego przygotowania treningowego, ale również dostosowania do rutyny treningowej swojego stylu życia. Przekłada się to zwykle pozytywnie na nawyki żywieniowe zawodników, ich masę ciała czy długość snu, który jest niezbędny do regeneracji po takich wysiłkach. Regularna aktywność fizyczna poprawia również samopoczucie, jak i często wzmacnia poczucie własnej sprawczości oraz skuteczności.  

Zalety wszechstronnego treningu przygotowującego do triathlonu: 

• Wzmocnienie układu sercowo-naczyniowego, 

• Poprawa wydolności oddechowej i siły mięśni, 

• Zmniejszenie ryzyka chorób cywilizacyjnych (np. cukrzycy, nadciśnienia), jak i chorób neurodegeneracyjnych, 

• Pozytywny wpływ na samopoczucie,  

• Wszechstronny rozwój motoryczny i zmniejszenie ryzyka przeciążeń, które mogą pojawiać się w przypadku uprawiania wyłącznie jednej dyscypliny o powtarzalnym wzorcu ruchowym.  

Nieoczywistą korzyścią uprawiania triathlonu jest zwykle nabycie umiejętności doskonałej organizacji życia, a także budowanie wytrwałości. Wszak nie jest łatwo wśród wielu wyzwań dnia codziennego znaleźć czas na regularne treningi, które potrafią trwać kilka godzin, zwłaszcza w dni tzw. zakładek*.

*zakładka to np. trening na rowerze, po którym realizuje się trening biegowy 

Ryzyka związane z triathlonem i jak ich unikać 

Triathlon wymaga dużego wysiłku o charakterze wytrzymałościowym. Szczególnie niebezpieczny może być dla osób z nierozpoznaną chorobą układu sercowo-naczyniowego, która w warunkach małej aktywności fizycznej mogła pozostawać bezobjawowa.  

W związku z tym zwłaszcza osoby dopiero rozpoczynające przygody z większą aktywnością fizyczną powinny dla własnego bezpieczeństwa wykonać badania oceniające kondycję ich układu sercowo-naczyniowego.  

Ryzyko zgonu związanego ze startem w triathlonie oceniane jest na 1,74 na 100 tys. i jest wyższe niż w przypadku maratończyków (1 na 100 tys.), jak i ogółu sportowców (0,7 na 100 tys.). To kolejny argument za tym, by przed startami w triathlonie porządnie się przebadać.  

Znaczenie badań i monitorowania stanu zdrowia u triathlonistów 

W związku ze znaczącym obciążeniem, jakiemu podlegają osoby uprawiające triathlon, regularne badania są niezbędne, by utrzymywać wysoką dyspozycję treningową, ale przede wszystkim zapewniać bezpieczeństwo ich dalszych treningów. Pakiet badań profilaktycznych warto również wykonać przed rozpoczęciem przygody z triathlonem, aby upewnić się, że nie mamy przeciwwskazań do podejmowania tego typu wysiłków.  

opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski

Bibliografia: 

1. Malchrowicz-Mośko, E., Młodzik, M., Banio, A., Omorczyk, A. Triathlon jako forma konsumpcji sportowej – motywacje do udziału. Turyzm 2018, 28/2, s. 45-51.  

2. Kabat-Koperska, J. Triathlon – czy jest bezpieczny dla każdego? Medycyna Sportowa / Polish J Sport Med 2020; 4(4); Vol. 36, 153-157.  

3. Cielebak, K. Przygotowanie do triathlonu. Jak przygotować się od zera i o czym pamiętać? Dostęp: 17.01.2024, https://alabsport.pl/blog/triathlon-jak-sie-przygotowac