Shin splints to uraz przeciążeniowy kończyn dolnych, który dotyka wielu osób uprawiających sport – szczególnie biegaczy. Objawia się dolegliwościami bólowymi w okolicy kości piszczelowej, które występują zarówno w trakcie, jak i po wysiłku. Odpowiednia terapia pozwala na powrót do normalnej aktywności fizycznej. Dowiedz się, dlaczego pojawia się ból piszczeli przy bieganiu i jak go leczyć.
Spis treści:
- Shin splints – co to jest?
- Shin splints – przyczyny bólu piszczeli po bieganiu i w trakcie
- Objawy Shin splints
- Shin splints – leczenie bólu piszczeli podczas i po bieganiu
- Jak zapobiegać bólom piszczeli podczas biegania?
Shin splints – co to jest?
Shin splints jest urazem przeciążeniowym, który powoduje ból piszczeli od strony przyśrodkowej. To potoczne określenie na przeciążeniowy zespół bólu przyśrodkowego brzegu piszczeli (medial tibial stress syndrome – MTSS).
Shin splints dotyka sportowców – głównie biegaczy. Ale ryzyko wystąpienia bólu piszczeli przy lub po bieganiu dotyczy w szczególności tych osób, które dopiero zaczynają trenować lub mieli długą przerwę w uprawianiu sportu. Do innych czynników ryzyka zalicza się:
- modyfikacje w planie treningowym (np. zwiększenie liczny treningów),
- zwiększenie tempa lub dystansu biegu,
- brak rozgrzewki przed treningiem,
- nieodpowiednie obuwie do biegania,
- nieodpowiednią technikę biegu.
Ponadto ból piszczeli podczas biegania często występuje u osób, które biegają długodystansowo lub po twardej nawierzchni.
Shin splints – przyczyny bólu piszczeli po bieganiu i w trakcie
Dokładne przyczyny shin splints nie są poznane. Jednak pojawienie się dolegliwości jest związane z powtarzającym się przeciążeniem układu mięśniowo-szkieletowego w obrębie kończyn dolnych. Dochodzi do niego, gdy na tkanki działają siły przewyższające ich wytrzymałość.
Ból piszczeli przy bieganiu jest powiązany z:
- otyłością,
- płaskostopiem,
- nadmierną pronacją stóp,
- sztywnymi łukami stopy,
- nieprawidłową biomechaniką stopy,
- zaburzeniami ruchomości ścięgna Achillesa.
Osoby, które wcześniej doświadczyły shin splints są bardziej narażone na ponowne pojawienie się dolegliwości.
Objawy Shin splints
Głównym objawem shin splints jest tępy lub przeszywający ból przebiegający wzdłuż piszczeli. Najczęściej pojawia się w momencie, gdy stopa ma kontakt z podłożem oraz przy grzbietowym zgięciu palców. Poza dolegliwościami bólowymi obecne są także: tkliwość kończyny dolnej, obrzęk, zaczerwienienie. Często shin splints jest poprzedzone sporadycznym występowaniem wzmożonego napięcia lub pieczenia przy krawędzi piszczeli.
Początkowo objawy shin splints pojawiają się tylko podczas aktywności fizycznej, nasilają w trakcie jej trwania i ustępują po zakończeniu ćwiczeń, aby pojawić się ponownie podczas kolejnego treningu. Z czasem dyskomfort utrzymuje się dłużej i może być obecny także podczas wykonywania codziennych czynności lub odpoczynku.
Shin splints – leczenie bólu piszczeli podczas i po bieganiu
Osoby odczuwające ból piszczeli przy bieganiu powinny skonsultować się z lekarzem. Rozpoznanie shin splints opiera się o wywiad lekarski i badanie fizykalne. W niektórych przypadkach diagnostyka może zostać rozszerzona o zdjęcie rentgenowskie (RTG), rezonans magnetyczny lub scyntygrafię kości. Dodatkowe badania pozwalają wykluczyć inną przyczynę dolegliwości (np. złamanie przeciążeniowe, uwięźnięcie nerwu).
Leczenie shin splints opiera się o metody farmakologiczne i niefarmakologiczne. Leki stosowane są w celu złagodzenia bólu i obrzęku. Najczęściej są to środki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Niefarmakologiczne leczenie shin splints polega na:
- zaprzestaniu treningów biegowych na minimum 3 tygodnie,
- odpoczynku,
- stosowaniu zimnych okładów (kilka razy dziennie po 20 minut),
- stosowaniu opatrunków uciskowych zmniejszających obrzęk,
- wdrożeniu rehabilitacji.
Chirurgiczne leczenie jest konieczne tylko w zaawansowanych przypadkach, w których nie następuje poprawa po zastosowaniu powyższych metod. Operacja nie daje 100% szansy na ustąpienie problemu.
Należy pamiętać, że leczenie shin splints jest konieczne w każdym przypadku. Terapia powinna rozpocząć się możliwie jak najwcześniej. Jej zaniechanie może prowadzić do powikłań – m.in. złamań przeciążeniowych.
Fizjoterapia i ćwiczenia
W leczeniu shin splints zastosowanie mają następujące metody z zakresu fizjoterapii i fizykoterapii:
- masaż głęboki i funkcyjny mięśni łydki,
- rolowanie mięśni łydki przy użyciu specjalnego wałka,
- indywidualnie dopasowane ćwiczenia.
W terapii shin splints zaleca się wykonywanie ćwiczeń rozciągających mięśnia brzuchatego łydki, płaszczkowatego i piszczelowego przedniego. Oprócz tego zalecane są treningi wzmacniające mięśnie i ćwiczenia korekcyjne.
Powrót do aktywności fizycznej jest możliwy, ale powinien następować stopniowo. Dlatego należy zacząć od ćwiczeń o niskiej intensywności. Nie jest wskazane wracanie do planu treningowego, który jest zbyt obciążający dla organizmu.
Jak zapobiegać bólom piszczeli podczas biegania?
Ważne jest także podjęcie działań, które zmniejszają ryzyko ponownego wystąpienia bólu piszczeli podczas biegania. Do działań profilaktycznych zalicza się:
- dopasowanie planu treningowego do możliwości organizmu,
- prawidłowy dobór obuwia do biegania,
- zastosowanie ortez lub indywidualnych wkładek do butów w celu skorygowania płaskostopia i poprawy biomechaniki stopy,
- zrezygnowanie z biegania po twardej nawierzchni,
- wykonywanie rozgrzewki przed każdym treningiem,
- rozciąganie mięśni po każdym treningu.
Bólowi piszczeli mogą towarzyszyć obrzęk, zaczerwienienie i tkliwość kończyny. Schorzenie dotyczy sportowców – w szczególności biegaczy. Dolegliwości pojawiają się na skutek przeciążenia układu kostno-mięśniowego, np. przy zbyt intensywnych treningach, braku rozgrzewki, nieodpowiednich przygotowaniach do ćwiczeń. W leczeniu bólu piszczeli zastosowanie mają: odpoczynek, leki przeciwzapalne, masaże, rozciąganie mięśni kończyny dolnej oraz zabiegi fizjoterapeutyczne i fizykoterapeutyczne. Ważne jest także podjęcie działań zapobiegających przeciążeniom podczas treningu.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Piśmiennictwo
- M. Okoński i in., Bóle wzrostowe u dzieci – fakty i mity, Pediatria po Dyplomie 2023, nr 3, s. 1–6
- N. Bhusari, M. Deshmukh, Shin Splints: A Review, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9937638/ (dostęp 10.05.2024)
- A. Lewandowska i in., Czynniki ryzyka i najczęstsze urazy narządu ruchu u osób uprawiających biegi długodystansowe, Journal of Education, Health and Sport 2017, 7(8), s. 855–877
- M. Stasiewicz i in., Urazowość wśród biegaczy, Medycyna Sportowa / Polish J Sport Med 2020, vol. 36, s. 17–29
